Bilim'deki

- VEHİM/VEHM ile/değil/yerine/>< FEHİM/FEHM

( Kuruntu. İLE Anlama, düşünme. )

- VEHİM ile/ve/||/<> SAFSATA

- VEKTÖR UZAYI ile/||/<> AFİN UZAY

( Vektör orijin var toplama, afin nokta farkı vektör. )

( Formül: Origin İLE point differences )

- VEKTÖR YEĞİNLİK ŞİDDET ile/||/<> YÖN

( )

( William Rowan Hamilton tarafından 1843 yılında keşfedildi/formüle edildi. (1805-1865) (Ülke: İrlanda) (Alan: matematik) )

- VEKTOR ile/||/<> SKALER

( Vektörün yönü var, skalerin sadece büyüklüğü var )

( Formül: F⃗ İLE m )

- VELÂYETTEN KURTULMAK ile/ve VESÂYETTEN KURTULMAK

( VARESTE[Fars.]: Kurtulmuş. )

- VER(EBİL)MEK:
OLDUĞUNDA/BOLLUKTA ile/ve/değil/yerine/||/<>/< OLMADIĞINDA/KITLIKTA/ZORLUKTA/YOKLUKTA

- VERBAL/NON-VERBAL değil/yerine/= SÖZEL/SÖZEL OLMAYAN

- VERİ/BİLGİ:
DUYU ile/ve/||/<>/> AKIL
( ile/ve/||/<>/> HABER-İ SÂDIK)

- VERİ/BİLGİ/HABER:
"HEVESİMİZİ KAÇIRMAK İÇİN" değil SÜRECİMİZİ KOLAYLAŞTIRSIN VE YOĞUNLAŞALIM DİYE

- | VERİ ve/> BİLİ(ENFORMASYON) ve/> BİLGİ | ile/ve/+/<>/>/<
FARKINDALIK | BİLGELİK(İRFAN/HİKMET) ile/ve/+/<>/>/< ZARİFLİK/ZARÂFET

( BİLGİ: İnsan aklı sınırıları içerisinde evreni ve doğayı anlama çabası. )

( Bilgi, göklere uçabileceğimiz kanatlardır. )

( Yapmanız gereken şey farkında olmanın farkında olmaktır. )

( Tüm sonuçlarına katlanabilmektir. )

( Hiçbir uygarlık, varolan bilgiyle çatışmadan, bilgi üretemez. )

( KUTADGUBİLİG: Mutluluk/saadet veren bilgi, kutlu bilgi. Çinliler, ona Edebü'l-Mülûk der; Maçinliler, onu Enîsü'l-memâlik diye adlandırır. Bu meşrık ilinin büyükleri, buna doğruca Zînetü'l-ümerâ der.
İranlılar buna Şehnâme der, Turanlılar ise Kutadgu bilig diye anar. )

( )

( | Before AND/> After. AND/> Inside AND/> Outside |

vs./AND/+/<>/>/<

Time and place. )

( | [by] ... AND/> "What, where, when, who?" questions and answers. AND/> "How?" question and answers. |

vs./AND/+/<>/>

"Why?" question and answers. )

( | Letter, phoneme. AND/> Morpheme. AND/> Word. |

vs./AND/+/<>/>/<

Sentence. )

( [bilginin/kavramın/nesnenin/olgunun] | Öncesi VE/> Sonrası VE/> İçi ve dışı |

İLE/VE/+/<>/>/<

Zamanı ve Zemini )

( | Yazaç/harf. VE/> Hece. VE/> Sözcük. |

İLE/VE/+/<>/>/<

Tümce. )

( | ... VE/> "Ne, ne zaman, nerede, kim?" soruları ve yanıtlarıyla/karşılıklarıyla. VE/> "Nasıl?" sorusuyla ve yanıtlarıyla/karşılıklarıyla. |

İLE/VE/+/<>/>/<

"Neden?" sorusuyla ve yanıtlarıyla/karşılıklarıyla. )

( DATA vs./and/<>/>/< INFORMATION vs./and/<>/>/< KNOWLEDGE vs./and/<>/>/< WISDOM, AWARENESS vs./and/<>/>/< ELEGANCE )

- VERİ BİLİMİNDE:
YAPAY ZEKÂ ile/ve/||/<>/> MAKİNE ÖĞRENMESİ ile/ve/||/<>/> DERİN ÖĞRENME

( )

(


)

- VERİ ile/ve/||/<>/> BİLİ ile/ve/||/<>/> BİLGİ ile/ve/||/<>/> BİLGELİK/FARKINDALIK

(

Veri - Bili - Bilgi - Bilgelik/Farkındalık

(

( DATA vs./and/||/<>/> INFORMATION vs./and/||/<>/> KNOWLEDGE vs./and/||/<>/> WISDOM/AWARENESS )

- VERİ ile/ve/> SPERMATA

( Bilgi nesnesi. İLE/VE/> Dönüştürücü/dölleyici bilgi. )

- VERİLENİ/SUNULANI:
"YUT" DİYE değil TUT DİYE!

- VERİLİ (ORTAK) AKIL ile/ve/> KURULU (ORTAK) AKIL

( Kültür. İLE/VE/> Uygarlık. )

( Nedenbilimsel. İLE/VE/> Erekbilimsel. )

- VERİLİ ile ÇEVRİLİ

- VERİM ile/ve/||/<> YAPIT

- VERİMLİLİK ile/ve/||/<>/< ÖNCELİK ile/ve/||/<>/< AMAÇ

- VERİTABANI ile/||/<> ALGORİTMA

( Veritabanı veri depolama İLE algoritma işlem yöntemi. )

( Formül: Storage İLE processing method )

- VERITAS ile ALETHIA

( Latince. İLE Yunanca. )

( Hakikat ve doğruluk. )

( Gizil olanağın/gücün açığa/ortaya çıkarılması. | Açığa çıkış sürecinin bilinmesi. )

- VERİVERMEK ile VERİ VERMEK

- VERMEK:
SELENİNİ ile/ve/değil/yerine/||/<>/< KULAĞINI

( Az kişiye. İLE/VE/DEĞİL/YERİNE/||/<>/< Çok kişiye. )

- VERMEK ile/ve/<>/< NASIL VERECEĞİNİ BİLMEK

( Aslolan/esas. İLE/VE/<>/< Yöntem/usûl. )

( TO GIVE vs./and/<>/< WISDOM OF HOW TO GIVE )

- VERTEBRATA ile/||/<> İNVERTEBRATA

( Vertebrata omurga, invertebrata omurgasız. )

( Formül: Backbone İLE no backbone )

- VERTEX ALGEBRA ile/||/<> CONFORMAL FİELD THEORY

( Vertex algebra cebirsel conformal field theory yapısıyken İLE CFT fiziksel conformal field theory modelidir )

( Formül: Operator product expansion )

- VERTİCAL ANGLES ile/||/<> ADJACENT ANGLES

( Vertical karşılıklı eşit, adjacent yan yana. )

( Formül: Opposite equal İLE side by side )

- VESİLE[Ar.] değil/yerine/= NEDENCE

- VETERİNERLİK FAKÜLTESİ(ANKARA ÜNV.) <>/< YÜKSEK ZİRAAT OKULU

- VİCDAN AZÂBI değil/yerine/= BULUNÇ/DUYUNÇ ACISI

- VİCDAN ile AKIL

( Değerlere dayanır. İLE Kurallara dayanır. )

- VİCDAN[Ar. < VCD]["VİJDAN" değil!] değil/yerine/= BULUNÇ/DUYUNÇ

- VİCDAN ile/||/<> GAM

- VİCDAN ile/ve/||/<> İNSAF

- VİCDAN ile/ve NAZAR

( Zihnin kendini gözlemlemesi, mütâlâ ve müşâhede etmesi. İLE/VE Aklın kendini gözlemlemesi, mütâlâ ve müşâhede etmesi. )

- VİCDANSIZ FİKİR/FİKİRSİZ VİCDAN yerine AKIL

( REASON instead of IDEA WITHOUT CONSCIENCE/CONSCIENCE WITHOUT IDEA )

- VİCDANSIZ/LIK değil/yerine/>< YÜREKLİ/LİK

- VİNİL ile/||/<> ALLİL

( Vinil çift bağa bitişik İLE allil bir karbon ötededir )

( Formül: CH₂=CH- İLE CH₂=CH-CH₂- )

- VİRİAL KATSAYI ile/||/<> KOMPRESİBİLİTE

( Virial B,C gaz etkileşim, kompresibilite Z = PV/nRT. )

( Formül: B₂ İLE B₃ İLE Z )

- VİRTÜEL İŞ ile/||/<> GERÇEK İŞ

( Virtüel iş hayali yer değiştirme δW, gerçek iş fiziksel W = ∫F·ds. )

( Formül: δW = F·δr İLE W = ∫F·dr )

- VİSKOZ KUVVET ile/||/<> BASINÇ KUVVETİ

( Viskoz sürtünme kayma, basınç normal yüzeye diktir. )

( Formül: τ = μ(∂v/∂y) İLE P·A )

- VİSKOZİTE ile/||/<> YÜZEY GERİLİMİ

( Viskozite akışa direnç İLE yüzey gerilimi yüzey daralması )

( Formül: η (Pa·s) İLE γ (N/m) )

- VİTALİZM İLE MEKANİZM İLE DARWİNİZM İLE MOLEKÜLER ile/||/<> BİYOLOJİ TARİHSEL EVRİMİ

( Biyolojik düşüncenin evrimi. )

( Formül: Watson-Crick )

( Jacques Charles tarafından 1859 yılında keşfedildi/formüle edildi. (1809-1882) (Ülke: İngiltere) (Alan: Biyoloji) (Önemli katkıları: Evrim teorisi, doğal seçilim) )

- VİTAMİN İLE MİNERAL İLE KOFAKTÖR İLE KOENZİM ile/||/<> BİYOMOLEKÜL YARDIMCILARI

( Enzim aktivitesi için gerekli moleküller. )

( Formül: NAD⁺ İLE FAD İLE CoA )

- VİZE ile FİNAL

- VİZYON[İng. VISION] değil/yerine/= GÖRÜŞ, GENİŞ ÖNGÖRÜ, GÖSTERİM

- VLFC:
VERY LOW FREQUENCY CONTROL

- VO2MAX İLE LACTATE İLE POWER ile/||/<> ATLETİK PERFORMANS

( Spor fizyolojisi parametreleri. )

( Formül: P = Force × Velocity )

- VOLT ile/ve/||/<> AMPER[< AMPÈRE (Fizikçi)] ile/ve/||/<> OHM/OM

( Elektrikte kullanılan potansiyel farkı (gerilim) birimi. İLE/VE/||/<> Elektrik akımında yeğinlik/şiddet birimi. İLE/VE/||/<> Elektrik direnci. )

( )

- VOLT ile/ve WATT

( Elektrikte kullanılan potansiyel fark(gerilimin) ve/ya da elektromotor gücün birimi.[Bir ohmluk direnç üzerinden, bir amperlik elektrik akımı geçmesi durumunda direncin iki ucu arasındaki gerilim bir volttur.][simgesi: V][Alessandro Volta'nın adına ithafen kabul edilerek kullanılmaya başlanmıştır.(İngiliz Kraliyet Cemiyeti - 1881)] İLE/VE/||/<> Saniyede bir julluk iş yapan bir motorun enerji dönüşümü oranını ölçen uluslararası standart güç birimi.[Buhar makinesi mucidi James Watt'a(1736-1819) ithafen SI birim sisteminde güç birimi olarak kabul edilmiştir.] )

( 1 exawatt [EW] = 1.0E+18 watt [W]

1 petawatt [PW] = 1.0E+15 watt [W]

1 terawatt [TW] = 1000000000000 watt [W]

1 gigawatt [GW] = 1000000000 watt [W]

1 megawatt [MW] = 1000000 watt [W]

1 kilowatt [kW] = 1000 watt [W]

1 hectowatt [hW] = 100 watt [W]

1 dekawatt [daW] = 10 watt [W]

1 deciwatt [dW] = 0.1 watt [W]

1 centiwatt [cW] = 0.01 watt [W]

1 milliwatt [mW] = 0.001 watt [W]

1 microwatt [µW] = 1.0E-6 watt [W]

1 nanowatt [nW] = 1.0E-9 watt [W]

1 picowatt [pW] = 1.0E-12 watt [W]

1 femtowatt [fW] = 1.0E-15 watt [W]

1 attowatt [aW] = 1.0E-18 watt [W]

1 horsepower [hp, hp (UK)] = 745.6998715823 watt [W]

1 horsepower (550 ft*lbf/s) = 745.6998715823 watt [W]

1 horsepower (metric) = 735.49875 watt [W]

1 horsepower (boiler) = 9809.5000000002 watt [W]

1 horsepower (electric) = 746 watt [W]

1 horsepower (water) = 746.043 watt [W]

1 pferdestarke (ps) = 735.49875 watt [W]

1 Btu (IT)/hour [Btu/h] = 0.2930710702 watt [W]

1 Btu (IT)/minute [Btu/min] = 17.5842642103 watt [W]

1 Btu (IT)/second [Btu/s] = 1055.05585262 watt [W]

1 Btu (th)/hour [Btu (th)/h] = 0.292875 watt [W]

1 Btu (th)/minute = 17.5724999996 watt [W]

1 Btu (th)/second [Btu (th)/s] = 1054.3499999744 watt [W]

1 MBtu (IT)/hour [MBtu/h] = 293071.07017222 watt [W]

1 MBH = 293.0710701722 watt [W]

1 ton (refrigeration) = 3516.8528420667 watt [W]

1 kilocalorie (IT)/hour [kcal/h] = 1.163 watt [W]

1 kilocalorie (IT)/minute = 69.78 watt [W]

1 kilocalorie (IT)/second = 4186.8 watt [W]

1 kilocalorie (th)/hour = 1.1622222222 watt [W]

1 kilocalorie (th)/minute = 69.7333333333 watt [W]

1 kilocalorie (th)/second = 4184 watt [W]

1 calorie (IT)/hour [cal/h] = 0.001163 watt [W]

1 calorie (IT)/minute [cal/min] = 0.06978 watt [W]

1 calorie (IT)/second [cal/s] = 4.1868 watt [W]

1 calorie (th)/hour [cal (th)/h] = 0.0011622222 watt [W]

1 calorie (th)/minute = 0.0697333333 watt [W]

1 calorie (th)/second = 4.184 watt [W]

1 foot pound-force/hour = 0.0003766161 watt [W]

1 foot pound-force/minute = 0.0225969658 watt [W]

1 foot pound-force/second = 1.3558179483 watt [W]

1 pound-foot/hour [lbf*ft/h] = 0.0003766161 watt [W]

1 pound-foot/minute = 0.0225969658 watt [W]

1 pound-foot/second = 1.3558179483 watt [W]

1 erg/second [erg/s] = 1.0E-7 watt [W]

1 kilovolt ampere [kV*A] = 1000 watt [W]

1 volt ampere [V*A] = 1 watt [W]

1 newton meter/second = 1 watt [W]

1 joule/second [J/s] = 1 watt [W]

1 exajoule/second [EJ/s] = 1.0E+18 watt [W]

1 petajoule/second [PJ/s] = 1.0E+15 watt [W]

1 terajoule/second [TJ/s] = 1000000000000 watt [W]

1 gigajoule/second [GJ/s] = 1000000000 watt [W]

1 megajoule/second [MJ/s] = 1000000 watt [W]

1 kilojoule/second [kJ/s] = 1000 watt [W]

1 hectojoule/second [hJ/s] = 100 watt [W]

1 dekajoule/second [daJ/s] = 10 watt [W]

1 decijoule/second [dJ/s] = 0.1 watt [W]

1 centijoule/second [cJ/s] = 0.01 watt [W]

1 millijoule/second [mJ/s] = 0.001 watt [W]

1 microjoule/second [µJ/s] = 1.0E-6 watt [W]

1 nanojoule/second [nJ/s] = 1.0E-9 watt [W]

1 picojoule/second [pJ/s] = 1.0E-12 watt [W]

1 femtojoule/second [fJ/s] = 1.0E-15 watt [W]

1 attojoule/second [aJ/s] = 1.0E-18 watt [W]

1 joule/hour [J/h] = 0.0002777778 watt [W]

1 joule/minute [J/min] = 0.0166666667 watt [W]

1 kilojoule/hour [kJ/h] = 0.2777777778 watt [W]

1 kilojoule/minute [kJ/min] = 16.6666666667 watt [W] )

( VOLT vs./and WATT )

- VON NEUMANN ile/||/<> MİMARİSİ

( Bilgisayar mimarisi, stored-program konsepti )

( John von Neumann tarafından 1945 yılında keşfedildi/formüle edildi. (1903-1957) (Ülke: Macaristan/ABD) (Alan: Matematik, Bilgisayar) (Önemli katkıları: Oyun teorisi, bilgisayar mimarisi) )

- VÖRKŞOP[İng. < WORKSHOP] değil/yerine/= ÇALIŞTAY

- vs.[Ar. < VE SAİRE] ile vs.[Lat. < VERSUS]

( Ve benzeri. İLE Karşı/t. )

- VUCA:
VOLATILITY | UNCERTAINTY | COMPLEXITY | AMBIGUITY ile/değil/yerine/>/>< VISION | UNDERSTANDING | CLARITY | AGILITY

( Değişkenlik, Oynaklık | Belirsizlik | Karmaşıklık | Anlaşılmazlık İLE/DEĞİL/YERİNE/>/>< İleri Görüş/Ülkü | Anlayış | Belirginlik | Kavrayış, Çeviklik )

( )

- VUKÛF[< VAKF] ile ...

( DURMA, DURUŞ | BİR HALDE, OLDUĞU GİBİ KALMA, İLERLEME YA DA GERİLEMEME | ANLAMA, BİLME, ÖĞRENME, HABERLİ OLMA, BİLGİ )

- VUKÛFİYET ile/ve/||/<>/> HAKİMİYET

- VUKÛFİYET ile/ve/||/<> İHÂTA

- VULKANİZASYON ile/||/<> DEPOLİMERİZASYON

( Vulkanizasyon S ile çapraz bağ İLE depolimerizasyon parçalanma. )

( Formül: Kauçuk sertleşme İLE bozunma )

- VURDUMDUYMAZ/LIK ile/değil/yerine NEŞELİ/LİK

- W BOZON İLE Z BOZON İLE HİGGS ile/||/<> ELEKTROZAYIF BOSOZLAR

( Zayıf kuvvet taşıyıcıları ve kütle kaynağı. )

( Formül: M_W = 80.4 GeV/c² )

- W/Z BOZONU ile/||/<> FOTON

( W/Z zayıf kuvvet masif ~80-90 GeV, foton kütlesiz. )

( Formül: Kısa menzil İLE sonsuz )

- WADE KURALLARI ile/||/<> ISOLOBAL ANALOJİ

( Wade boran kafes elektron, isolobal fragment benzerlik. )

( Formül: Closo/nido/arachno )

- WAGNER-MEERWEİN ile/||/<> PİNAKOL DÜZENLENMESİ

( W-M karbokasyon göçü, pinakol diol→keton. )

( Formül: H/R shift İLE -H₂O )

- WARİNG PROBLEMİ ile/||/<> PROUHET-TARRY-ESCOTT

( Waring k-inci kuvvet toplamı, PTE eşit kuvvet toplamları. )

( Formül: Power representation İLE equal sums )

- WATER SPLİTTİNG İLE N2 REDUCTİON İLE CO2 TO FUEL ile/||/<> ELEKTROKİMYASAL DÖNÜŞÜM

( Sürdürülebilir enerji reaksiyonları. )

( Formül: 2H₂O → 2H₂ + O₂ )

- WEAK CONVERGENCE ile/||/<> NORM CONVERGENCE

( Weak ⟨xₙ,f⟩→⟨x,f⟩, norm ||xₙ-x||→0. )

( Formül: Functional convergence İLE norm convergence )

- WEAK CONVERGENCE ile/||/<> STRONG CONVERGENCE

( Weak distribution yakınsama, strong almost sure. )

( Formül: Distribution İLE pointwise )

- WEAK TOPOLOGY ile/||/<> STRONG TOPOLOGY

( Weak linear functional, strong norm topolojisi. )

( Formül: Functional İLE norm topology )

- WEİERSTRASS FACTORİZATİON ile/||/<> HADAMARD FACTORİZATİON

( Weierstrass entire fonksiyon, Hadamard sonlu dereceli. )

( Formül: General entire İLE finite order )

- WEİERSTRASS P ile/||/<> JACOBİ ELLİPTİC

( Weierstrass ℘ genel elliptic, Jacobi sn,cn,dn özel. )

( Formül: General elliptic İLE special cases )

- WERNER İLE CRYSTAL FİELD İLE LİGAND FİELD İLE MO ile/||/<> KOORDİNASYON KURAMLERİ

( Metal kompleks bağlanma modelleri. )

( Formül: Δo = 10Dq )

- WERNER İLE JØRGENSEN İLE SİDGWİCK ile/||/<> KOORDİNASYON KURAMLERİ

( Kompleks bileşik kuramlarınin gelişimi. )

( Formül: CN = 2-12 mümkün )

- WERNİCKE İLE BROCA İLE HİPPOKAMPUS ile/||/<> BEYİN BÖLGELERİ

( Özelleşmiş beyin alanları. )

( Formül: Sol hemisfer (dil) )

- WESTERN BLOT ile/||/<> NORTHERN BLOT

( Western protein, Northern RNA tespiti )

( Formül: SDS-PAGE→transfer→antikor (Western) İLE RNA jel→transfer→prob (Northern) )

- WEYL FERMİYON ile/||/<> DİRAC FERMİYON

( Weyl fermiyon kütlesiz ve tek kirallıkken İLE Dirac fermiyon kütleli ve çift kiraldir )

( Formül: m = 0 İLE P_L/R )

( Paul Dirac tarafından 1928 yılında keşfedildi/formüle edildi. )

- WHEN YOU ARE YOUNG:
WORK TO LEARN but NOT TO EARN

( Gençken, öğrenmeye çalış. Para kazanmaya değil! )

- WİENER İLE HOSOYA İLE RANDİĆ ile/||/<> MOLEKÜLER TOPOLOJİ İNDEKSLERİ

( Molekül yapısının sayısal tanımlayıcıları. )

( Formül: W = ΣΣd(i ilej) )

- WİENER-HOPF ile/||/<> HİLBERT TRANSFORM

( W-H faktorizasyon, Hilbert singular integral. )

( Formül: Factorization İLE singular integral )

- WİLCOXON ile/||/<> TESTİ

( Wilcoxon işaretli sıra testi )

( Frank Wilcoxon tarafından 1945 yılında keşfedildi/formüle edildi. (1892-1965) (Ülke: İrlanda-ABD) (Alan: İstatistik) (Önemli katkıları: Wilcoxon testleri, parametrik olmayan istatistik) )

- WIMP İLE AXİON İLE STERİLE NEUTRİNO ile/||/<> KARANLIK MADDE ADAYLARI

( Görünmez madde için kuramk adaylar. )

( Formül: Ωdm = 0.27 )

- WIMP İLE MACHO İLE AXİON ile/||/<> KARANLIK MADDE ADAYLARI

( Karanlık madde parçacık kuramları. )

( Formül: Ω_DM ≈ 0.27 )

- WİTTİG İLE GRUBBS İLE SONOGASHİRA ile/||/<> NOBEL ÖDÜLLÜ REAKSİYONLAR

( Organik sentezde çığır açan reaksiyonlar. )

( Formül: Ph₃P=CHR )

- WİTTİG REAKSİYONU ile/||/<> MCMURRY REAKSİYONU

( Wittig fosfor ilid alken, McMurry Ti ile keton coupling. )

( Formül: Ph₃P=CHR İLE TiCl₃ )

- WKB İLE BORN İLE HARTREE-FOCK ile/||/<> YAKLAŞIM YÖNTEMLERİ

( Kuantum problemlerinin çözümü için yaklaşımlar. )

( Formül: ψ ≈ Ae^(iS/ℏ) )

- WKB YAKLAŞIMI ile/||/<> BORN YAKLAŞIMI

( WKB yarı klasik dalga, Born saçılma pertürbasyonu. )

( Formül: ψ ~ e^(iS/ħ) İLE f(θ) )

- WLF DENKLEMİ ile/||/<> ARRHENİUS

( WLF Tg yakın viskozite, Arrhenius yüksek T. )

( Formül: Free volume İLE aktivasyon )

- WOLFF-KİSHNER ile/||/<> MOZİNGO İNDİRGENMESİ

( W-K hidrazin karbonil→CH₂, Mozingo Raney-Ni tiyol. )

( Formül: N₂H₄/KOH İLE H₂/Ni )

- WORMHOLE ile/||/<> BLACK HOLE

( Wormhole uzay-zamanı birleştiren köprüyken İLE black hole tek yönlü event horizon yapısıdır )

( Formül: Einstein-Rosen bridge )

- WRİGHT-FİSHER İLE MORAN İLE COALESCENT ile/||/<> POPÜLASYON GENETİĞİ

( Genetik drift ve evrim modelleri. )

( Formül: p(t+1) = Binomial(2N İLE p(t))/2N )

- X PARÇACIĞI değil HIGGS PARÇACIĞI/BOZONU

- X-BAĞLI ile/||/<> OTOZOMAL

( X-bağlı cinsiyet kromozomu İLE otozomal vücut. )

( Formül: Sex-linked İLE autosomal )

- X-IŞINI KRİSTALOGRAFİ ile/||/<> NMR SPEKTROSKOPİ

( X-ışını kristal protein yapısı, NMR çözelti dinamiği )

( Formül: Bragg yasası İLE Larmor frekansı )

- X-IŞINI ile/||/<> KRİSTALOGRAFİ

( X-ışınlarının kristal yapı analizinde kullanımı )

( William Henry Bragg tarafından 1913 yılında keşfedildi/formüle edildi. (1862-1942) (Ülke: İngiltere) (Alan: fizik) (Önemli katkıları: X-ışını kristalografisi, Bragg yasası, kristal yapı analizi) (Nobel: 1915) )

- X-RAY İLE CT İLE MRI İLE PET ile/||/<> TIBBİ GÖRÜNTÜLEME

( Medikal görüntüleme teknikleri. )

( Formül: T1 İLE T2 weighted (MRI) )

- X-RAY KRİSTALOGRAFİ ile/||/<> CRYO-EM

( X-ray kristal yapı, cryo-EM donmuş yapı. )

( Formül: Crystal İLE frozen structure )

- X-RAY KRİSTALOGRAFİ ile/||/<> NMR SPEKTROSKOPİ

( X-ray kristal statik yapı, NMR çözelti dinamik. )

( Formül: Bragg kırınım İLE spin )

- X ile/||/<> IŞINI

( X-ışınlarının keşfi )

( Wilhelm Röntgen tarafından 1895 yılında keşfedildi/formüle edildi. (1845-1923) (Ülke: Almanya) (Alan: Fizik) (Önemli katkıları: X ışınlarının keşfi) (Nobel: 1901) )

- XNA İLE EXPANDED GENETİC CODE İLE SYNTHETİC CELL ile/||/<> YAPAY YAŞAM

( Doğal olmayan biyolojik sistemler. )

( Formül: ATGC → ATGCXY )

- XRD ile/||/<> XPS

( XRD kristal yapı Bragg İLE XPS yüzey element oksidasyon. )

( Formül: Bulk İLE yüzey )

- ...'YA BAŞVURMAK ile/ve/||/<> ...'DAN YOLA ÇIKMAK/HAREKET ETMEK

- ..'YA:
BİNÂEN ile İSTİNÂDEN -ile/ve/değil/||/<>/<

- [ya] "BİR YOL BULMAK/AÇMAK" ve/ya da/||/<>/>/< [ya] YOL AÇMAK ve/ya da/||/<>/>/< YOLDAN ÇEKİLMEK

- YA DA ile/ve/||/<> SADECE

- ...YA DAİR ile/ve/||/<> ...YA DAHİL

- ...'YA DİKKAT ÇEKMEK ile/ve/<> ...'YA ATIFTA BULUNMAK

- YA DOĞRUYSA ile/ve/||/<> YA ÖYLE DEĞİLSE

( Tüzede(hukukta). İLE/VE/||/<> Bilimde. )

- ...YA ERİŞMEK ile ...YA VÂKIF OLMAK

- ...'YA GEREK YOK ile/değil/yerine ... YETERLİ

- [ya] KALMAK ile/değil/yerine/ya da İLERLEMEK

- ...'YA ...:
NAZARAN ile/ve/değil/||/<>/< KIYASLA

- ...'YA NEDEN OLACAK ... değil ...'YI SAĞLAYACAK ...

- ...'YA NİSPETEN ile/ve/||/<> ...'YA SAYGIDAN/HÜRMETEN

- YA ÖYLE, YA ÖYLE ile ÖYLE Mİ, BÖYLE Mİ?

- YA/YA DA ile/ve/değil/yerine/||/+/<>
( HEM, HEM DE ve/||/<> NE, NE DE )

( Ayrım. | İLE/VE/<> Birlik/bütünlük. )

( 0 1 ile/ve/<> [ 1 ile/ve/<> 0 ] )

( "Ne, ne de", "hem, hem de" ile birliktedir![ayrı değildir!] [sadece insana/gelişmiş zihinlere özgüdür!] )

( Doğada/fizikte/hayvanlarda, deneyde/laboratuvarda. İLE/VE/<> Sadece İNSAN'da. )

( Bir şey(ler)i bildirtir. İLE/VE/<> Kendini bildirtir. )

( EL: [Bağlamına/işlevine/yerine/gereksinime göre]
Hem kirli, hem de temiz...
Ne kirli, ne de temiz. )

( DEKOLTE:
Hem açık, hem de kapalı...
Ne açık, ne de kapalı. )

( BEYİN:
Hem ayrık, hem de bitişik...
Ne ayrık, ne de bitişik. )

- [ya] YENİLECEĞİZ değil/yerine/ya da/>< YENİLENECEĞİZ

- ...YA YOL AÇTI ile ...YA NEDEN OLDU

- YABANCI ile/ve/değil/yerine/||/<> BİLİNMEYEN/TANINMAYAN

- YABANCILAŞMA ile/ve/||/<>/> YADSIMA

- YADA ile/değil YÂDA[< YÂD(Fars.) + A(Tr.)] ile/değil YA DA

( Doğal taş. İLE/DEĞİL Anma/ya. İLE/DEĞİL Bağlaç.[Seçeneği, çeşitliliği ya yeğlemeyi/tercihi belirten söz.] )

- YADIRGAMAK ile/ve/değil/||/<>/< TANIMLAYAMAMAK

- YADIRGAMAK ile/ve/||/<> TUHAF KARŞILAMAK

- YADSIMA ile/ve/||/<> GÖZARDI ETME

- YADSIMA >< KUTSAMA

- YADSIMA ile/ve/değil/yerine SORGULAMA

( [not] TO DENY | REJECT vs./and/but TO INTERROGATE
TO INTERROGATE instead of TO DENY | REJECT )

- YADSIMAK ile YADIRGAMAK

- YAĞ DAMLASI DENEYİ ve/||/<> ELEKTRONUN YÜKÜNÜN ÖLÇÜLMESİ

( 1909 yılında yapılan bir deneyde, elektronun yükünün büyüklüğü ölçüldü. Robert A. Millikan[] 22 Mart 1868 - 19 Aralık 1953], ayrıca bu yükün en küçük birim yük olduğunu ve bu yükün kuantize olduğunu da ortaya koydu... )

- YAKALAMA ile/ve/||/<> BELİRLEME

- YAKARIŞ ve/||/<>/> TÖVBE

- YAKIN İLİŞKİ ile/ve/||/<> YOĞUN İLİŞKİ

- YAKÎN:
KESİN/LİK ile/ve/değil YAKLAŞIK/LIK

- YAKIN NEDEN ile UZAK NEDEN

( Kuyudaki bir kurbağa, gökteki kuşlar hakkında hiçbir şey bilmez. )

( NEAR CAUSE vs. FAR CAUSE
A frog in a well knows nothing about the birds in the sky. )

- YAKIN NEDEN ile UZAK NEDEN

- YAKÎN ile/ve BURHAN

- YAKÎN ile/ve/<> KEŞF

- YAKIN/YAKINEN ile YAKÎN[< YAKN]/YAKÎNEN

( Yakın: Uzaklık/mesafeyle ilgilidir[uzakta olmayan] | Muhabbet ve sevgi duyulan, dayanışma içinde olunan kişi/ler. İLE/DEĞİL Kesinlik, eminlik. | Ölüm. | İlm-el-Yakîn > Ayn-el-Yakîn > Hakk-el-Yakîn )

( Yakından tanımak/bilmek, bir yakını olarak değerlendirmek. İLE/DEĞİL Kesin veri/bilgi ile değerlendirmek/bilmek. )

( YAKÎN ile ZANN ile ŞEKK ile VEHM
[ %100 İLE %50 üzeri. İLE %50 İLE %50 altı. ] )

- YAKÎN ve ZANN

- YAKINLAŞMAK ve/||/<> YALINLAŞMAK

- YAKINSAK MERCEK ile/||/<> IRAKSAK MERCEK

( Yakınsak toplar, ıraksak dağıtır )

( Formül: f>0 İLE f<0 )

- YAKINSAK SERİ ile/||/<> IRAKSAK SERİ

( Yakınsak seri sonlu limite gider, ıraksak seri sonsuza gider )

( Formül: lim S_n = L (yakınsak) İLE lim S_n = ∞ (ıraksak) )

- YAKINSAK ile/||/<> IRAKSAK

( Yakınsak limite gider, ıraksak sonsuza gider )

( Formül: Converge İLE diverge )

- YAKINSAMA ile/ve/||/<> YAKLAŞMA

- YAKIŞMAMA ile/ve/değil/||/<>/< ALIŞMAMA

- YAKLAŞIK DEĞER ile TAM DEĞER

- YAKLAŞIM ile/ve/değil/<> İRDELEME

- YAKLAŞIM ile TEPKİ

( Sonsuz oluştaki su, meziyete karşı olgun yaklaşımı simgeler. )

( Kişi, olaylara, iç gerçeğinin ve mantığının belirlediği biçimde tepki vermelidir. )

( APPROACH vs. REACTION )

- YALAN (MI?) ile YANLIŞ (MI?)

- [ne yazık ki]
YALAN SÖYLEMEK ile/ve/||/<> GERÇEĞİ ÇARPITMAK

- YALAN SÖYLEMEK ile/değil/yerine/>< GERÇEĞİ SÖYLEMEK

( Geleceğinizin önemli/belirleyici bir parçası olur. İLE/DEĞİL/YERİNE/>< Geçmişinizdeki (herhangi) bir parçadır. )

( If you tell the truth, it becomes a part of your past. If you lie, it becomes a part of your future. )

( [not] TO LIE vs./but/>< TO SAY THE TRUTH
TO SAY THE TRUTH instead of TO LIE )

- YALAN ile/ve/değil/||/<>/> ALDATMA

- YALAN ile/değil (BAŞKASINI İLGİLENDİRMEYEN) AYRINTI/"BİLGİ"

- YALAN ile/ve/=/||/<> ÇÖP

- YALAN ile/değil/yerine/>< DOĞRU

( [ne yazık ki] Yalan, öyle işlemiş ki bireylerin diline, "doğruyu söylemek gerekirse" diye bir kalıp "var". )

( Ocağını batırır. İLE/DEĞİL/YERİNE/>< Onurunu artırır. )

( Doğruları biliyorsak, yalanları dinlemek, eğlencelidir. )

- YALAN ile/değil/yerine/>< GERÇEK

( Yüksek sesle çıkar, gürültülüdür ve çok söz söyletir. İLE/DEĞİL/YERİNE/>< Sessizdir ve az söz söyletir. )

- YALAN ile KITIR

( ... İLE Uydurma söz. )

( LIE vs. FICTITIOUS WORD )

- YALAN ile/ve/||/<>/> YAVAN

- YALANCI PARADOKSU ile/||/<> DOĞRULUK PARADOKSU

( Yalancı paradoksu "Bu tümce yanlıştır" önermesi İLE doğruluk paradoksu öz-göndergeli tümcelerin paradoksudur. Yalancı paradoksu doğruysa yanlış, yanlışsa doğru İLE bu klasik mantık için sorun yaratır. Tarski doğruluğun meta-dilde tanımlanması gerektiğini gösterdi. )

( Alfred Tarski tarafından 1936 yılında keşfedildi/formüle edildi. (1901-1983) (Ülke: Polonya/ABD) (Alan: Matematik, Mantık) (Önemli katkıları: Semantik doğruluk teorisi, model teorisi, biçimsel dillerde doğruluk tanımı) )

- YALANCI ile/ve/değil/||/<>/< YABANCI

- YALANCI ile/değil YANILICI

- YALANLAMAK ile/değil/yerine YANLIŞLAMAK

- YALAN/YANLIŞ ile/ve/değil/ne yazık ki/||/<> "ÇOK AKILLICA OLAN"/KANDIRMA

( Yapılmaması gereken [yapılmamalı!]. İLE/VE/DEĞİL/NE YAZIK Kİ/||/<> Yapılan, yapılmaya çalışılan. )

- YALAYIP YUTMAK

( EZBERLEMEK )

- YALIN DÜŞÜNCE ve/||/<>/> SEZGİ ve/||/<>/> TASARIM ve/||/<>/> KAVRAM

- YALIN ile YALIN

( Alev. İLE Gösterişsiz, süssüz, sade. | Çıplak. )

- YALIN/BASİT[Ar.] ile/ve/değil/||/<>/>< BİLEŞİK/MÜREKKEP[Ar.]

- YALINLIK ile/ve/||/<> BİREYLİK

- YALIN/LIK ve/||/<> ESNEK/LİK

- YALIN/LIK ile/ve/<> YETKİN/LİK

- YALIN/LIK ile/ve/<> ZARİF/ZARÂFET

- | YALIN VE DOLAYSIZ ve/||/<> AYRIM VE DOLAYLI BİRLİK |
ve/||/<>
BUNLARIN BİRLİKTELİĞİ

- YALNIZCA ile/değil İLKSEL OLAN

- YALNIZLIĞINA KAÇMAK ile/ve/||/<> YALNIZLIĞINDAN KAÇMAK

- YALNIZLIK ile/değil/yerine/||/<>/> ÜRETKEN YALNIZLIK

- YALPALAMA(") ile/<> (")TÖKEZLEME(")

- YAMAMAK ile/ve/||/<> BOCA ETMEK

- YAN DAL ile/ve/değil/yerine/||/<>/> ÇAP

- YAN YANA ile/ve/değil/yerine/||/<>/> CAN CANA

- YAN YANA/LIK | ARD ARDA/LIK ile/ve/||/<>/> BİRARADA/LIK

- YAN YANA/LIK ile/ve/değil/yerine/||/<>/>/< BİRLİKTE/LİK

- YAN ile DERİNLİK

- YANAŞMA / FOSİLLEŞME değil/yerine/>< BİLMEK / ÇÖZÜMLEMEK / YÜZLEŞMEK

- YANCI (OLMAK) ile/ve/değil/yerine/||/<>/>< OYUNCU (OLMAK)

- YANİ ÖRNEĞİN" değil YANİ ya da ÖRNEĞİN

- YANİ ile/ve/değil/yerine/||/<> YA DA

- YANIK ile/ve/||/<>/> KÜL

( )

- YANILGI ile/ve/<> YANILTI

( Yanılma durumu, yanlış davranış. | Bir sanatla, bir bilimle ilgili kuralların gereği gibi uygulanmayışından doğan sonuç. | Yanlışı doğru ya da doğruyu yanlış sanma. İLE/VE/<> Sonucu bakımından çok önemli olmayan yanlışlık. )

- YANILMA = HATA = ERROR[İng., Lat., İsp.] = ERREUR[Fr.] = IRRTUM[Alm.]

- YANILMA ile/ve/||/<> YAMULMA

- YANILMA ile/ve/değil/||/<> YANILSAMA

- YANILMAZ/LIK ile/ve/değil/||/<>/< YANILABİLİR/LİK

- YANILMAZ/LIK ile/ve/değil/yerine/||/<>/< YETERLİ/LİK

- YANILSAMA ile GERÇEKDIŞI

- YANILSAMA ile/ve/||/<>/> TUZAK

- YANINDA OLABİLEN ile/ve/değil/||/<>/> YARIN'DA OLABİLEN

- YANIŞ değil/yerine UYANIŞ

- YANIT ile KARŞILIK

( ANSWER vs. EQUIVALENT/RESPONSE )

- YANITI OLAN ile/ve/değil/yerine SORUSU OLAN

( Yetişkin/ler. İLE/VE/DEĞİL/YERİNE Çocuk ve çocuksu yanını/zihnini sürdürebilen/ler. )

( [not] WHO HAS GOT ANSWER vs./and/but WHO HAS GOT QUESTION
WHO HAS GOT QUESTION instead of WHO HAS GOT ANSWER
[not] Adults. WITH/AND/BUT Children and who can continue to think childish.
Children and who can continue to think childish. INSTEAD OF Adults. )

- YANITLAMA ile/değil YENİLEME

- YANITLARI DİKKATE ALMAK ile/ve/değil/yerine SORULARI DİKKATE ALMAK

- YANLAMAK ile/değil/yerine/>< ANLAMAK

- YANLIŞ ANLAMAK ile/ve/<> ÇARPITMAK

- YANLIŞ DÜŞÜNMEK ile/değil FARKLI DÜŞÜNMEK

( [not] "THINKING WRONG" vs./but THINKING DIFFERENT )

- YANLIŞ İÇİN:
"OLSUN" değil OLSA DA ...

- YANLIŞ KİŞİ/LER:
ZAMAN KAYBI değil
DOĞRU KİŞİLERİ BULMA NEDENİ

- YANLIŞ/KÖTÜ/AŞIRI/ABARTILI KULLANILANLAR:
"SIKINTI YOK!" ve/<> "AYNEN" ve/<> "KESİNLİKLE" ve/<>
"HAYIRLISI" ve/<> "KISMET" ve/<> "TABİİ Kİ DE" ve/<>
"YAPILACAK BİR ŞEY YOK" ve/<> "BENCE DE"

( )

( )

- [ne yazık ki]
YANLIŞ OLANDAN, DOĞRUYU AYIRAMAMAK/AYIRAMAYAN ile/ve/<>
DOĞRU OLANDAN, YANLIŞI AYIRAMAMAK/AYIRAMAYAN

- YANLIŞ YORUMLAMA ile/ve/değil/<> ÇARPITMA

- YANLIŞ ile/değil BAĞLAMINDAN KOPUK OLAN

- YANLIŞ ile/değil BAŞKALDIRI

- YANLIŞ ile/değil FARKLI

( [not] WRONG/FALSE vs./but DIFFERENT )

- YANLIŞ ile/değil/yerine/||/<>/< GEREKSİZ

- YANLIŞ(HATÂ) ile GÜNAH

( Hiçbir günah yok, ki içinde sevap,
Hiçbir sevap yok, ki içinde günah olmasın. )

( İlk günah, Olan'ı sınırlamaktır. Yapma! )

( Bilinçsizce hata/suç olur fakat günah olmaz! )

( MISTAKE vs. SIN )

- YANLIŞ = HATALI = WRONG[İng.] = FAUX[Fr.] = FALSCH[Alm.] = FALSUS[Lat.] = INJURIA[İsp.]

- YANLIŞ ile/ve/değil/||/<> TERS TEPEN

- YANLIŞ ile YANILGI

( Bizi yanıltan, kendi imgelememizdir. )

( MISTAKE vs. DEFICIT
It is your own imagination that misleads you. )

- YANLIŞI SAVUNACAK KADAR BİLGİSİZ/LİK ile/ve/||/<> DOĞRUYU İNKÂR EDECEK KADAR NANKÖR/LÜK

- YANLIŞIN/HATANIN/SUÇUN:
SAHİBİ ile/ve/değil/yerine/||/<>/< NEDENİ

- YANLIŞLANABİLİRLİK ile/ve/>/değil/yerine DAHA DA İYİ BİR ARAŞTIRMA/ÇALIŞMA

- YANLIŞLANABİLİRLİK ile/||/<> DOĞRULAMA

( Bilimsel yöntem )

( Karl Popper tarafından 1934 yılında keşfedildi/formüle edildi. (1902-1994) (Ülke: Avusturya-İngiltere) (Alan: Bilim Felsefesi) (Önemli katkıları: Yanlışlanabilirlik ilkesi) )

- YANLIŞLARA AĞIT YAKMAK ile/değil/yerine/>< DOĞRULARI İNŞÂ ETMEK

- YANLIŞLAYABİLMELİ!

- YANLIŞLIKLA ile/ve/değil/ne yazık ki/||/<>/< TANIMADAN

- YANMA ile/||/<> PASLANMA

( Yanma hızlı oksidasyon İLE paslanma yavaş oksidasyon )

( Formül: C + O₂ → CO₂ (yanma) İLE 4Fe + 3O₂ → 2Fe₂O₃ (pas) )

- YANMA/ATEŞ İÇİN:
ENERJİ ve/||/<> YAKIT ve/||/<> OKSİJEN

( )

- YANMAK ile/ve/||/değil/yerine/>< UYANMAK

- YANSIMA ve/||/<> ANIMSAMA

- YANSIMA ile/||/<> KIRILMA

( Yansıma geri dönüş İLE kırılma ortam değişiminde yön değişimidir )

( Formül: θi=θr İLE n₁sinθ₁=n₂sinθ₂ )

- YANSIMA ile/ve/||/<>/> YANILSAMA

- YANSITICI/LIK ile/ve/<> İLETKEN/LİK

- YANSITMA ile/ve/||/<> TEMSİL ETME

- YANSITMAK ile/ve/<> IŞIMAK

( TECELLİ ile/ve/<> ZUHUR )

- YANSITMAK ile/ve/||/<>/> YAYGINLAŞTIRMAK

- YANSITMAK ile YER VERMEK

- YAP!:
(")KİŞİLERİN(") "YAPTIĞINI"
değil/yerine
KİŞİNİN(/KENDİ) YAPABİLECEĞİNİ

- YAPABİLECEĞİM BİR ŞEY YOK değil YAPABİLECEĞİM FAZLA BİR ŞEY YOK

- YAPABİLECEKLERİMİZ ile/ve/||/<> YAPAMADIKLARIMIZ

( Heyecan verir. İLE/VE/||/<> Rahatsızlık verir. )

- YAPAMAYACAĞI(M/N) ŞEY YOK/TUR ile/ve/değil/||/<>/< BAŞARAMAYACAĞI(M/N) ŞEY YOK/TUR

- YAPAMAYACAĞINI ZANNEDEN değil/yerine/>< YAPABİLECEĞİNE İNANAN

- YAPARIM ile/ve/değil/yerine/||/<>/< YAPAYIM

- YAPAY SEÇİLİM ile/||/<> CİNSEL SEÇİLİM

( Yapay seçilim insan yönlendirmeli İLE cinsel seçilim eş seçimi )

( Formül: Islah (yapay) İLE sekonder cinsel karakterler (cinsel) )

- YAPAY ZEKÂ ile BİYOİNFORMATİK

( İnsan zekâsını taklit eden bilgisayar düzenleri geliştirme bilimi. İLE Biyolojik verileri çözümlemek ve yorumlamak için bilgisayar bilimi ve istatistiksel yöntemleri kullanan bir bilim dalı. Bu iki dalın kesiştiği noktada, biyolojik verilerden yeni bilgiler ve keşifler elde etmek için yapay zekâ algoritmaları kullanılmaktadır. )

- YAPAY ZEKA ile/||/<> İNSAN ZEKASI

( Makine bilinci )

( Various tarafından 2010 yılında keşfedildi/formüle edildi. (Ülke: Bilinmiyor) )

- YAPAY ZEKÂ ve/||/<> SÜRÜ ZEKÂSI

- YAPAY ZEKÂ" değil/yerine YARDIMCI ZEKÂ

- YAPAY ZEKANIN "SONUÇLARI" ile/ve/değil/yerine/||/<>/< KİŞİNİN BİLMESİ

- [ne yazık ki]
YAPAYALNIZ KALMAK ile/değil YAPAYALNIZ HİSSETMEYE NEDEN OLANLARLA YAŞAMAK

- YAPI ile/||/<> ÖZNE

( Yapısalcılık )

( Claude Lévi-Strauss tarafından 1958 yılında keşfedildi/formüle edildi. (1908-2009) (Ülke: Fransa) (Alan: Antropoloji) (Önemli katkıları: Yapısalcılık) )

- YAPICI GİRİŞİM ile/||/<> YIKICI GİRİŞİM

( Yapıcı girişimde dalgalar güçlenir, yıkıcıda söner. )

( Formül: δ = 2nπ İLE δ = (2n+1)π )

- YAPICI YAKLAŞIM ile/ve/<> İNCELTİCİ YAKLAŞIM

- YAPILABİLECEKLERİ:
ÖTELEMEK ile/değil/yerine/>< İTELEMEK

- YAPILACAK İŞ ile/ve/||/<>/> YAPILABİLECEK İŞ

( Yeterince çoktur. İLE/VE/||/<>/> Daha da çoktur. )