Fark Öner

ADLİ DNA ile/ve/||/<> ANTİK DNA

Sözcük Ağacı Görünümü

Sözcükler:

ADLİ DNA ANTİK DNA

Bağlaç Açıklamaları:

İle Ve Değil Yerine Paralel ›‹ Karşıt ← İçe → Dışa Veya

(

Adli DNA ve Antik DNA arasındaki FaRkLaR

Moleküler Genetik Uygulamalarının İki Farklı Alanı

ADLİ DNA (Forensic DNA)

Suç soruşturmalarında, kimlik tespitinde, babalık testlerinde ve felaket kurbanlarının kimliklendirilmesinde kullanılan, modern biyolojik örneklerden elde edilen DNA'nın çözümleme bilimi

ANTİK DNA (Ancient DNA - aDNA)

Arkeolojik, paleontolojik ve müze örneklerinden elde edilen, yüzlerce ila milyonlarca yıl öncesine ait degradasyona uğramış DNA'nın izolasyonu, amplifikasyonu ve çözümleme bilimi

Temel Karşılaştırma

Özellik	Adli DNA	Antik DNA
Örnek Yaşı	0 - 100 yıl	100 - 1.000.000 + yıl
DNA Niteliği	Nispeten iyi korunmuş	Yüksek degrade
Parça Uzunluğu	100 - 500 bp	30 - 100 bp
Başarı Oranı	%80-95	%10-40
Zaman Baskısı	Yüksek (Acil)	Düşük (Araştırma)
Maliyet	$100 - 500 / örnek	$1.000 - 10.000 / örnek
Çözümleme Süresi	24 - 72 saat	Haftalar - Aylar

Örnek Tipleri ve Kaynakları

Adli DNA Örnekleri	Antik DNA Örnekleri
Biyolojik Sıvılar: Kan, sperm, tükürük	Fosilleşmiş Kalıntılar: Kemik, diş
Dokular: Kas, deri, organ parçaları	Mumyalanmış Dokular: Yumuşak doku kalıntıları
Keratinöz: Saç, tırnak	Koprolitler: Fosilleşmiş dışkı
Temas DNA: Dokunulan yüzeyler	Sediment DNA: Toprak örnekleri
Karışım: Eşeysel saldırı örnekleri	Amber: Reçine içindeki organizmalar

DNA Degradasyon Mekanizmaları

Degradasyon Tipi	Adli DNA	Antik DNA
Hidrolitik Hasar	Orta düzey	Çok yüksek
Oksidatif Hasar	Değişken	Yaygın
Depürinasyon	Sınırlı	Ekstensif
Çapraz Bağlanma	Nadir	Sık
C > T Transisyon	Minimal	Karakteristik
Mikrobiyel Hasar	Kontrol edilebilir	Yaygın

Laboratuvar Yaklaşımları

Parametre	Adli DNA Lab	Antik DNA Lab
Temiz Oda	Standart steril koşullar	Ultra-temiz, pozitif basınçlı
Ekipman	Rutin PCR ekipmanları	Özel aDNA ekipmanları
İş Akışı	Tek yönlü, hızlı	Çok aşamalı, yavaş
Validasyon	Adli standartlar	Araştırma protokolleri
Akreditasyon	ISO 17025, FBI standartları	Araştırma standartları
Personel	Adli genetik uzmanları	Paleogenetik uzmanları

Moleküler Yöntemler

Yöntem	Adli DNA	Antik DNA
DNA Yalıtımı	Standart kitler	Özel aDNA protokolleri
Amplifikasyon	Standart PCR	Kısa fragment PCR
STR Çözümlemesi	Rutin kullanım	Nadiren başarılı
SNP Çözümlemesi	Artan kullanım	Yaygın kullanım
Mitokondriyal DNA	Degrade örneklerde	Birincil hedef
Sekansalama	Sanger/NGS	Çoğunlukla NGS
Whole Genome	Nadiren	Hedef (düşük kapsama)

Genetik Markerlar

Adli DNA Markerleri	Antik DNA Markerleri
STR: CODIS 20 locus, yüksek polimorfizm	mtDNA: Yüksek kopya sayısı, maternal soy
Y-STR: Baba soy takibi, eşeysel saldırı	SNP: Popülasyon genetiği, adaptasyon
X-STR: Karmaşık akrabalık	Mikrobiyal DNA: Patojen evrimi
SNP: Fenotipleme, biyocoğrafik köken	Whole Genome: Evrimsel çalışmalar

Uygulama Alanları

Adli DNA Uygulamaları	Antik DNA Uygulamaları
TEMEL KULLANIM ALANLARI
Suç soruşturmaları (cinayet, tecavüz)	Evrimsel dirimbilim çalışmaları
Kimlik tespiti (felâket kurbanları)	İnsan göç yolları haritalama
Babalık ve akrabalık testleri	Soyu tükenmiş türlerin genetiği
Soğuk vaka çözümlemeleri	Sayrılık evrimi araştırmaları
Yaban yaşamı adli tıp	Evcilleştirme süreçleri

Veri Çözümleme ve Biyoinformatik

Parametre	Adli DNA	Antik DNA
Veri Miktarı	Megabayt	Gigabayt - Terabayt
Nitelik Denetimi	Standart QC	Hasar paternleri çözümlemesi
Referans Genom	Modern insan	Çoklu referanslar
Bulaşma Denetimi	Negatif denetimler	Karmaşık süzme
İstatistiksel Çözümleme	Eşleşme olasılığı	Filogenetik Çözümleme
Veri Tabanları	CODIS, NDIS	GenBank, ENA

Etik ve Yasal Boyutlar

Parametre	Adli DNA	Antik DNA
Yasal Düzenleme	Sıkı yasal kontrol	Araştırma etiği
Veri Gizliliği	Yüksek duyarlılık	Bilimsel paylaşım
Bilgilendirilmiş Onam	Zorunlu	Müze/kazı izinleri
Kültürel Duyarlılık	Mağdur hakları	Yerli halkların hakları
Mahkeme Kabulü	Standart prosedürler	Uygulanamaz

Teknolojik Gelişmeler

Adli DNA Yenilikleri	Antik DNA Yenilikleri
Rapid DNA (90 dakika sahada çözümleme)	Capture teknikleri (hedefli zenginleştirme)
NGS panelleri (fenotipleme+STR+SNP)	Single cell genomiks
Epigenetik yaş tahmini	Sediment DNA (fosil olmadan)
RNA çözümlemesi (doku tayini)	Protein sekansı (daha eski örnekler)
Mikrobiyal DNA (postmortem interval)	AI/ML hasar düzeltme

Benzerlikler

Moleküler Temel	İkisi de DNA molekülünün yapısını ve dizilimini inceler
Temel Teknikler	İkisi de PCR ve sekans çözümlemesi kullanır
Degradasyon	İkisi de bozulmuş DNA ile çalışabilir
Bulaşma Riski	İkisi de yüksek bulaşma riski taşır
İstatistiksel Yaklaşım	İkisi de popülasyon genetiği ilkelerini kullanır