Bugün[21 Ekim 2025]
itibarı ile 4.119 başlık/FaRk ile birlikte,
4.119 katkı[bilgi/açıklama] yer almaktadır.


Kılavuz içinde sözcük Ara/Bul...




- TG İLE TM İLE TD ile/||/<> POLİMER GEÇİŞ SICAKLIKLARI

( Polimerlerin kritik sıcaklıkları. )

( Formül: Tg < Tm < Td )


- TGA ile/||/<> DSC

( TGA kütle kaybı termal İLE DSC ısı akışı faz geçişleri. )

( Formül: Δm İLE ΔH )


- TH1 İLE TH2 İLE TH17 İLE TREG ile/||/<> T HÜCRE ALT GRUPLARI

( CD4+ yardımcı T hücre türleri. )

( Formül: IFN-γ İLE IL-4 İLE IL-17 İLE TGF-β )


- TH1 ile/||/<> TH2

( Th1 hücresel bağışıklık virus İLE Th2 hümoral allerji. )

( Formül: Cell-mediated İLE humoral )


- THALES KURAMI ve/||/<> ÜÇGENLER KURAMI

( Piramidin yüksekliğini bulmak için yere dikilen bir çubuğun gölgesinin uzunluğunun, çubuğun uzunluğuna eşit olmasını beklemek ve o anda piramidin gölgesinin uzunluğunu ölçerek piramidin yüksekliğinin ölçülmesi. | Bir dik üçgende, dik açının tepe noktasından hipotenüse indirilen dikmenin, iki tarafında kalan iki üçgen, birbirine ve asıl üçgene benzer üçgenlerdir. VE/||/<> ... )


- THALES ve/||/<>/> ANAKSİMANDROS/ANAKSİMENDER

( ...[M.Ö. 624 - 546] VE/||/<>/> Thales'in öğrencisi.[M.Ö. 610 - 546/545] )

( Anaksimandros, dünyanın tepsi gibi değil küre gibi olduğundan ilk kuşkulanmış kişidir.[Dünyanın eğimini bile ölçmüştür.] )

( [2. | 3. | 4. | 5. | 6. | 7. dersler...] )


- THERMOPHİLE İLE PSYCHROPHİLE İLE HALOPHİLE İLE ACİDOPHİLE ile/||/<> EKSTREMOFİLLER

( Ekstrem ortam organizmaları. )

( Formül: Tmax = 122°C )


- THERMOPLASTİC İLE THERMOSET İLE ELASTOMER ile/||/<> POLİMER SINIFLARI

( Temel polimer malzeme türleri. )

( Formül: Tg < T < Tm )


- THETA ÇÖZÜCÜ ile/||/<> İYİ ÇÖZÜCÜ

( Theta Χ = 0.5 ideal, iyi Χ < 0.5 genişleme. )

( Formül: Flory İLE excluded volume )


- THETA FUNCTİON ile/||/<> ETA FUNCTİON

( Theta θ(z,τ) quasi-periodic, eta Dedekind η(τ). )

( Formül: Quasi-periodic İLE modular form )


- TİKEL ile/ve/||/<>/< EVRENSEL


- TİME CRYSTAL ile/||/<> SPACE CRYSTAL

( Time crystal zamanda periyodik yapı gösterirken İLE space crystal uzayda periyodik atom dizilimi gösterir )

( Formül: Temporal periodicity )


- TİME SERİES ANALYSİS ile/||/<> CROSS-SECTİONAL ANALYSİS

( Time series analysis zamana bağlı veri dizilerini incelerken İLE cross-sectional analysis belirli zamandaki gözlem kesitini inceler )

( Formül: ARIMA model )


- TİP I İLE II İLE III İLE IV ile/||/<> AŞIRI DUYARLILIK

( Dört tip alerjik reaksiyon. )

( Formül: Histamin (Tip I) )


- TİP IA SÜPERNOVA ile/||/<> TİP II SÜPERNOVA

( Tip Ia süpernova beyaz cüce patlaması İLE Tip II süpernova kütleli yıldız çöküşüdür. Tip Ia standart mum İLE kozmolojik uzaklık ölçer. Tip Ia karbon-oksijen beyaz cüce İLE Tip II hidrojen zarfı içerir. )


- TİP-1 BULANIK ile/||/<> TİP-2 BULANIK

( Tip-1 tek üyelik derecesi, Tip-2 üyelik derecesinin kendisi de bulanık )

( Jerry Mendel tarafından 1999 yılında keşfedildi/formüle edildi. (1822-1884) (Ülke: Avusturya) (Alan: Biyoloji) (Önemli katkıları: Kalıtım yasaları, modern genetiğin kurucusu) )


- TIP ile/||/<> ANATOMİ

( Kulliyyat fi-Tibb, tıp ansiklopedisi )

( İbn Rüşd (Averroes) tarafından 1162 yılında keşfedildi/formüle edildi. (1126-1198) (Ülke: Endülüs) (Önemli katkıları: Aristoteles yorumları, felsefe ve tıp çalışmaları) )


- TIP ile/||/<> FELSEFE

( Tıp ve felsefeyi birleştiren bütüncül yaklaşım )

( İbn Sina (Avicenna) tarafından 1025 yılında keşfedildi/formüle edildi. (980-1037) (Ülke: İran/Buhara) (Alan: biyoloji) (Önemli katkıları: El-Kanun fi Tıb kitabı, tıp ansiklopedisi, felsefe ve mantık çalışmaları) )


- TİROKSİN ile/||/<> PARATİROİD

( Tiroksin metabolizma hızı İLE paratiroid Ca dengesi. )

( Formül: Metabolism İLE calcium )


- TİSSUE ENGİNEERİNG ile/||/<> ORGAN TRANSPLANTATİON

( Tissue engineering yapay doku üretimi yaparken İLE organ transplantation mevcut organ naklini yapar )

( Formül: Scaffold technology )


- TİTRASYON ile/||/<> DİLÜSYON

( Titrasyon analiz İLE dilüsyon seyreltmedir )

( Formül: Analiz İLE hazırlık )


- TLR İLE NOD İLE RIG-I ile/||/<> PATTERN TANIMA RESEPTÖRLERİ

( Doğal bağışıklık sensörleri. )

( Formül: PAMP → PRR → İnflamasyon )


- TOF-MS ile/||/<> QUADRUPOLE MS

( TOF uçuş zamanı geniş m/z, quadrupole süzgeç seçici. )

( Formül: Pulsed İLE sürekli )


- TOGGLE İLE OSCİLLATOR İLE COUNTER ile/||/<> GENETİK DEVRELER

( Hücresel mantık devreleri. )

( Formül: dx/dt = α/(1+y^β) - x )


- TOKAMAK İLE STELLARATOR İLE ICF ile/||/<> FÜZYON YAKLAŞIMLARI

( Kontrollü füzyon yöntemleri. )

( Formül: Q = P_out/P_in > 1 )


- TOKAMAK ile/||/<> STELLARATOR

( Tokamak akım sürücü toroidal İLE stellarator harici alan kararlı. )

( Formül: ITER İLE W7-X )


- TOP-DOWN İLE BOTTOM-UP ile/||/<> NANO ÜRETİM

( İki temel nanofabrikasyon yaklaşımı. )

( Formül: Self-assembly (bottom-up) )


- TOPLAMA ile ÇARPMA | ile/hem TOPLAMA ve/||/<>/hem de ÇARPMA

( |[tek başına] Kolay. İLE Kolay. | İLE [birlikte] [tasımla/nispeten] [ilk başta] [pek] !"Kolay değil". [gibi görünür] )


- TOPLAMA İLE ÇIKARMA İLE ÇARPMA İLE BÖLME ile/||/<> TEMEL İŞLEMLER

( Dört işlem ve özellikleri. )

( Formül: a÷0 tanımsız )


- TOPLAMA ile/||/<> ÇARPMA

( Toplama birleştirme, çarpma tekrarlı toplama )

( Formül: a+b = b+a İLE a×b = b×a )


- TOPLAMA ve/||/<> ÇIKARMA ve/||/<> ÇARPMA ve/||/<> BÖLME

( ADDITION and/||/<> SUBTRACTION and/||/<> MULTIPLICATION and/||/<> DIVISION )


- TOPLAMANIN:
DAĞILMASI ile/ve/||/<> DEĞİŞMESİ


- TOPOLOGİCAL INSULATOR ile/||/<> BAND INSULATOR

( Topological insulator yüzey iletkenliği gösterirken İLE band insulator hem bulk hem yüzey izoledir )

( Formül: Z₂ topological invariant )


- TOPOLOGİCAL İNVARİANT ile/||/<> SİMETRİ KIRILMASI

( Topological invariant topolojik özelliklerle korunan nicelikken, simetri kırılması sistem simetrisinin kaybıdır )

( Formül: Chern sayısı )


- TOPOLOGİCAL ORDER ile/||/<> SYMMETRY BREAKİNG

( Topological order yerel parametrelerle tanımlanamayan düzenken İLE symmetry breaking yerel düzen parametresi vardır )

( Formül: Ground state degeneracy )


- TOPOLOGİCAL QUANTUM FİELD THEORY ile/||/<> CONFORMAL FİELD THEORY

( TQFT topolojik invariant quantum field theoriyken, CFT konformal invariant field theorisidir )

( Formül: Atiyah-Segal axioms )


- TOPOLOGİCAL QUBİT ile/||/<> SPİN QUBİT

( Topological anyonlar korumalı, spin manyetik alan hassas. )

( Formül: Braiding İLE precession )


- TOPOLOGİCAL SÜPERİLETKENİ ile/||/<> KONVANSİYONEL SÜPERİLETKENİ

( Topological süperiletken Majorana modları barındırırken, konvansiyonel süperiletken sadece Cooper çiftleri içerir )

( Formül: Δ_p + iΔ_s )


- TOPOS İLE SHEAF İLE SİTE ile/||/<> TOPOS KURAMSİ

( Kategorik mantık ve geometri. )

( Formül: Sh(X) = Sheaves on X )


- TOPOS ile/||/<> CATEGORY

( Topos mantık yapısı İLE category ok ve nesne. )

( Formül: Logic structure İLE arrows objects )


- TOPRAK ve SU ve/<>/|| HAVA ve ATEŞ

( Sabit madde/ler. VE/<>/|| Değişim/Değişken/ler. VE/<>/|| Bilinç varolanı. VE/<>/|| ... )

( HYLIC ve/<>/|| PSCYHIC ve/<>/|| PNEUMATIC ve/<>/|| MYSTIC )

( Dönüştürücü. VE/<>/|| Değiştirici. )

( Kapatıcı. ve/<>/|| Akıcı. ve/<>/|| Uçucu. ve/<>/|| Yakıcı. )

( Küp. VE/<>/|| Yirmi yüzlü. VE/<>/|| Sekiz yüzlü. VE/<>/|| Piramit. )

( Cube. AND Icosahedron. AND/<>/|| Octahedron. AND Tetrahedron. )


- TOR ile TOR ile TOR ile TOR ile TOR ile TOR[Fr. < TORE]

( Sık gözlü ağ. | Bir metre uzunluğunda dört santimetre eninde örgü ip.| Tuzak. | Örgü sırası. | Giysi ya da örgülerde, çorap koncunun ağzı gibi büzülen kısım. | Çorap boğazına örülen lastik örgü. | Ağ gibi seyrek örgülü bir cins dokuma. | Fanila, çorap vb. giysilerde gövdeyi saran lastik örgü. | İnce örülmüş para kesesi. | Baş örtüsü. | Hamam havlusu, peştemal. | Saman taşırken kağnı arabasına takılan ot ve kendirle örülmüş ağ. | Uçkur uçlarına yapılan düğümler. | Çözülemeyen ilmek. | Süzgeç.
İLE
İşe alışkın olmayan, yabani. | Toy, acemi kişi. | Olgunlaşmamış, ham.| Çok hareketsizlikten ileri gelen hamlık. | Çekingen, utangaç. | Soğukkanlı. | Ters. | Aptal. | Kendini beğenmiş, kibirli. | Eşeysel gücü çok olan.
İLE
İnci gerdanlık. | Boncuktan yapılan bilezik.
İLE
Buzağılamamış üç yaşındaki inek yavrusu.
İLE
Fidan.
İLE
Bir dairenin kendi düzleminde bulunan fakat merkezinden geçmeyen bir doğru çevresinde dönmesiyle oluşan nesne. )


- TORK ile/||/<> KUVVET (İKİLİ KARŞILAŞTIRMA)

( Tork döndürme etkisi, kuvvet öteleme etkisidir )

( Formül: τ=r×F İLE F )


- TOTAL" (OLARAK) değil TOPTAN/TOPLAM/TAM (OLARAK)


- TOTİPOTENT ile/||/<> PLURİPOTENT

( Totipotent tüm hücre tiplerine farklılaşabilirken İLE pluripotent sadece vücut hücrelerine farklılaşabilir )

( Formül: Potency gradient )


- TOXİCOGENOMİCS ile/||/<> CLASSİCAL TOXİCOLOGY

( Toxicogenomics toksik maddelerin gen ifadesine etkisini incelerken İLE classical toxicology genel toksisite mekanizmalarını inceler )

( Formül: Dose-response genomics )


- TRACER İLE DATİNG İLE THERAPY ile/||/<> RADYOİZOTOP UYGULAMALARI

( Radyoaktif izotop kullanımları. )

( Formül: λ = ln2/t½ )


- TRACTRIKS ile/ve/||/<> TRACTRIOID


- TRANS ETKİSİ ile/||/<> TRANS ETKİLEME

( Trans etki kinetik labilize, trans etkileme termodinamik. )

( Formül: Pt(II) kompleksleri )


- TRANSFORMASYON ile/||/<> TRANSDÜKSİYON

( Transformasyon doğrudan DNA alımı İLE transdüksiyon virüs aracılıdır )

( Formül: Direkt İLE virüs )


- TRANSFORMASYON ile/||/<> TRANSFEKSİYON

( Transformasyon bakteri DNA alma İLE transfeksiyon eukaryot. )

( Formül: Bacterial İLE eukaryotic DNA uptake )


- TRANSFORMATİON ile/||/<> ISOMETRY

( Transformation genel dönüşüm İLE isometry mesafe koruyan. )

( Formül: General İLE distance preserving )


- TRANSFORMATÖR ile/||/<> JENERATÖR (İKİLİ KARŞILAŞTIRMA)

( Transformatör gerilim değiştirir, jeneratör elektrik üretir )

( Formül: V₂/V₁=N₂/N₁ İLE ε=NBAω )


- TRANSKRİPSİYON ile/||/<> TRANSLASYON

( Transkripsiyon DNA→RNA İLE translasyon RNA→proteindir )

( Formül: Çekirdekte İLE ribozomda )


- TRANSLOKASYON İLE İNVERSİYON İLE DUPLİKASYON ile/||/<> KROMOZOM ANOMALİLERİ

( Kromozomlardaki yapısal değişiklikler. )

( Formül: Karyotip: 46 ileXX veya 46 ileXY )


- TRİGONOMETRİ (HİNT) ile/||/<> TRİGONOMETRİ (YUNAN)

( Hint trigonometrisi sinüs fonksiyonunu geliştirdi İLE Yunan trigonometrisi kirişleri kullandı. )

( Aryabhata tarafından 500 yılında keşfedildi/formüle edildi. (476-550) (Ülke: Hindistan) (Alan: Matematik, Astronomi) (Önemli katkıları: Sıfır kavramı, ondalık sistem, trigonometri, güneş merkezli sistem teorisi) )


- TRİGONOMETRİ ile/||/<> COĞRAFYA

( Trigonometrinin coğrafi ölçümlerde kullanımı )

( Biruni tarafından 1025 yılında keşfedildi/formüle edildi. (973-1048) (Ülke: Harezm) (Alan: fizik) (Önemli katkıları: Jeodezi, mineraloji, Hindistan tarihi, trigonometri) )


- TRİLYON[Fr. < TRILLION] ile/<>/> KATRİLYON[Fr. < QUATRILLION] ile/<>/> KENTİLYON[Fr. < QUINTILLION]

( Milyar kere bin. İLE/<>/> Trilyonun bin katı olan sayı, trilyon kere bin. İLE/<>/> Katrilyon kere bin. )


- TRİO/TRİYO[İt.] değil/yerine/= ÜÇLÜ


- TROFİK KADEMESİ ile/||/<> BESİN AĞI

( Trofik kademesi beslenme seviyesiyken İLE besin ağı tüm beslenme ilişkileri ağıdır )

( Formül: Enerji akışı )


- TROPİCAL GEOMETRY ile/||/<> TORİC GEOMETRY

( Tropical geometry max-plus cebirine dayalı geometriyken İLE toric geometry torus etkili cebirsel çeşitlerdir )

( Formül: Min-plus operations )


- TÜM ÜLKELER ile/ve/değil AFRİKA

( 6400 km. İLE/VE/DEĞİL 7200 km. )

( )

( )


- TÜMDENGELİM ile/||/<> TÜMEVARIM

( Tümdengelim genelden özele gidiş İLE tümevarım özelden genele gidişe dayanır. Tümdengelim mantıksal zorunluluk İLE tümevarım olasılık sağlar. Tümdengelim geçerliyse sonuç kesin İLE tümevarım sonuç muhtemeldir. )

( Aristoteles tarafından -350 yılında keşfedildi/formüle edildi. (-384--322) (Ülke: Antik Yunan) (Alan: Felsefe, Mantık, Biyoloji) (Önemli katkıları: Mantık, etik, metafizik) )


- TÜMDENGELİM ile/ve/||/<> TÜMEVARIM[< TEMSİL]

( Analiz. İLE/VE/||/<> Sentez. )

( Matematik. İLE/VE/||/<> Fizik. )

( Tam. İLE/VE/||/<> Eksikli. )

( TA'LİL[< İLLET]: İlletlendirme, neden/sebep gösterme
İLE/VE/||/<>
İSTİKRÂ[< KIRAAT]: TOPLAMAK | [KIRAAT: Harfleri toplamak.] )

( İlletlendirme, [Ta'lil].
İLE/VE/||/<>
Genelleme, [İstikra][-Tam, -Eksik(Nakıs)]
[İLE/VE/||/<>
Bir cüzziden başka bir cüzziye geçiş.(Hüküm -> Hüküm, İllet -> İllet)(Kıyas-ı Fıkhî)(Analoji)] )

( [Mantıkçılar] Uğraşır. İLE/VE/||/<> Uğraşmaz. )

( )

( DEDUCTION vs./and/||/<> INDUCTION )


- TÜMEL ile TOPLAM

( KÜLLÎ ile KÜLL )

( UNIVERSAL vs. TOTAL/OVERALL )


- TÜMEL ile/ve/||/<> TÜMDENGELİM


- TÜMEL/LİK ile/ve/||/<> HEDEF/Lİ/LİK


- TÜMEVARIM ile/||/<> TÜMDENGELİM

( Tümevarım özelden genele İLE tümdengelim genelden özele )

( Formül: P(1) ∧ [P(k)→P(k+1)] ⇒ ∀n P(n) )


- TÜMLER AÇI ile/||/<> BÜTÜNLER AÇI

( Tümler 90°, bütünler 180° tamamlar )

( Formül: α+β=90° İLE α+β=180° )


- TÜR ile/||/<> ALT TÜR

( Üreme yalıtımı. İLE Coğrafi çeşit. )

( Formül: Reproductive isolation İLE geographic variety )

(

Tür ve Alt Tür Arasındaki FaRkLaR

Biyolojik Sınıflandırma Düzeni (Taksonomi)

Âlem → Şube → Sınıf → Takım → Familya → Cins → TÜRALT TÜR
Özellik Tür (Species) Alt Tür (Subspecies)
Tanım Kendi aralarında üreyip verimli döl verebilen canlı öbekleri Aynı türe ait, coğrafi ya da morfolojik olarak farklılaşmış popülasyonlar
Bilimsel Adlandırma Binomial (İki isim):
Cins + tür
Örnek: Homo sapiens
Trinomial (Üç isim):
Cins + tür + alt tür
Örnek: Homo sapiens sapiens
Taksonomi Seviyesi Ana taksonomi birimi Türün altında bir kategori
ÜREME VE GENETİK
Üreme Uyumluluğu • Tür içi: Tam uyumluluk
• Türler arası: Genelde üreme yok
• Eğer olursa: Kısır döl (örn: katır)
• Alt türler arası: Tam uyumluluk.
• Verimli döller
• Hiçbir üreme engeli yok
Genetik Farklılık Türler arası:
• < %2-10+ DNA farklılığı
• Kromozom sayısı farklı olabilir
Alt türler arası:
• %2 DNA farklılığı
• Aynı kromozom sayısı
İzolasyon Tipi • Üreme yalıtımı(prezigotik/postzigotik)
• Davranışsal yalıtım
• Mekanik yalıtım
• Genelde coğrafi izolasyon
• Ekolojik farklılaşma
• Üreme engeli yok
ÖRNEKLER
Kaplan Örneği
Tür: Panthera tigris
(Tüm kaplanlar aynı tür)
P. tigris tigris (Bengal)
P. tigris altaica (Sibirya)
P. tigris sumatrae (Sumatra)
Kurt-Köpek Örneği
Tür: Canis lupus
(Kurt türü - köpek dahil)
C. lupus lupus (Avrupa kurdu)
C. lupus familiaris (Köpek)
C. lupus dingo (Dingo)
İnsan Örneği
Tür: Homo sapiens
(Modern insan türü)
H. sapiens sapiens (Biz)
H. s. neanderthalensis
(† = Soyu tükenmiş)
EVRİMSEL SÜREÇ
Evrim Süreci
Ortak Ata Coğrafi İzolasyon Alt Tür Oluşumu Genetik Farklılaşma Yeni Tür
AYIRT EDİCİ ÖZELLİKLER
Temel Özellikler • Üreme izolasyonu var
• Büyük morfolojik farklar
• Farklı ekolojik nişler
• Davranış farklılıkları belirgin
• Üreme izolasyonu yok
• Küçük morfolojik farklar
• Benzer ekolojik nişler
• Temel davranışlar aynı
Coğrafi Dağılım • Geniş ya da dar olabilir
• Farklı habitatlar
• Simpatrik ya da allopatrik
• Genelde belirli bölgelerde
• Benzer habitat tercihleri
• Çoğunlukla allopatrik
Önemli: Dikkat:
• İnsan "ırkları", biyolojik alt tür değildir. (Sadece genetik çeşitliliktir.)
• Bazı alt tür sınıflandırmaları bilim bireyleri arasında tartışmalıdır.
• Evcil hayvanların çoğu yabani atalarının alt türü olarak kabul edilir.
)


- TÜR ile/||/<> POPÜLASYON

( Tür üreme yeteneği olan grup İLE popülasyon aynı türün yerel grubudur )

( Formül: Homo sapiens İLE yerel grup )


- TÜREV ile/||/<> DİFERANSİYEL

( Türev f'(x) oran İLE diferansiyel df küçük değişim. )

( Formül: Rate İLE infinitesimal change )


- TÜREV ile/||/<> İNTEGRAL

( Türev bir işlevun değişim hızını, integral ise eğri altındaki alanı hesaplar. )

( \frac{d}{dx}f(x) İLE \int f(x)dx )

( Newton & Leibniz | 1675 | 17. Yüzyıl | Kalkülüs (1643 - 1727) (Ülke: İngiltere) (Alan: Fizik, Matematik) (Önemli katkıları: Klasik mekanik, kalkülüs, yerçekimi yasası) )


- TÜREV ile/||/<> İNTEGRAL

( Türev bir işlevun değişim hızını, integral ise eğri altındaki alanı hesaplar. )

( Formül: \frac{d}{dx}f(x) İLE \int f(x)dx )

( Newton & Leibniz tarafından 1675 yılında keşfedildi/formüle edildi. (1643-1727) (Ülke: İngiltere) (Alan: Fizik, Matematik) (Önemli katkıları: Klasik mekanik, kalkülüs, yerçekimi yasası) )


- TURİNG İLE CHURCH İLE LAMBDA ile/||/<> HESAPLANABİLİRLİK

( Hesaplama modellerinin eşdeğerliliği. )

( Formül: λx.x+1 (lambda gösterimi) )

( Alan Turing tarafından 1936 yılında keşfedildi/formüle edildi. (1912-1954) (Ülke: İngiltere) (Alan: Matematik, Bilgisayar) (Önemli katkıları: Turing makinesi, yapay zeka) )


- TURİNG İLE GİERER-MEİNHARDT İLE GRAY-SCOTT ile/||/<> PATERN OLUŞUMU

( Biyolojik desenlerin matematiği. )

( Formül: ∂u/∂t = D∇²u + f(u ilev) )


- TURİNG MAKİNESİ ile/||/<> LAMBDA KALKÜLÜSÜ

( Turing makinesi mekanik hesaplama modeli İLE lambda kalkülüsü fonksiyonel hesaplama modelidir. İki model eşdeğer hesaplama gücü İLE farklı yaklaşımlar sunar. Turing mekanik İLE Church fonksiyonel düşünür. )

( Alan Turing tarafından 1936 yılında keşfedildi/formüle edildi. (1912-1954) (Ülke: İngiltere) (Alan: Matematik, Bilgisayar) (Önemli katkıları: Turing makinesi, yapay zeka) )


- TURİNG TESTİ ile/||/<> ÇİN ODASI ARGÜMANI

( Turing testi davranışsal zeka ölçümü İLE Çin odası argümanı anlayış olmadan simülasyon eleştirisidir. Turing test geçen makine akıllıdır İLE Searle simülasyon anlayış değildir der. Turing fonksiyonelci İLE Searle bilinç gerektirir. )

( Alan Turing tarafından 1950 yılında keşfedildi/formüle edildi. (1912-1954) (Ülke: İngiltere) (Alan: Matematik, Bilgisayar) (Önemli katkıları: Turing makinesi, yapay zeka) )


- TÜRKİYE'NİN EN TEHLİKELİ YOLLARI ile/değil/yerine/>< DÜNYANIN EN GÜZEL YOLLARI

( Görmek için burayı tıklayınız... İLE/DEĞİL/YERİNE/>< Görmek için burayı tıklayınız... )


- TUSİ ile/||/<> ÇİFTİ

( Dairesel hareketten doğrusal hareket elde etme )

( Nasireddin Tusi tarafından 1247 yılında keşfedildi/formüle edildi. (1201-1274) (Ülke: İran) (Alan: matematik) (Önemli katkıları: Tusi çifti, trigonometri, Meraga Rasathanesi) )


- TUTARLILIK ile/ve/||/<> "HESABINI VEREBİLMEK"


- TUTARLILIK ile/||/<> TUTARSIZLIK

( Tutarlılık bir sistemde çelişki olmaması İLE tutarsızlık çelişki içermesidir. Gödel bir sistemin tutarlılığının o sistem içinde kanıtlanamayacağını gösterdi İLE bu matematiğin sınırlarını ortaya koydu. )

( Kurt Gödel tarafından 1931 yılında keşfedildi/formüle edildi. (1906-1978) (Ülke: Avusturya/ABD) (Alan: Matematik, Mantık) (Önemli katkıları: Gödel tamamlanmazlık teoremleri, matematiksel sistemlerin sınırlarını kanıtladı, biçimsel sistemlerin tutarlılığı) )


- TUTKU ile/ve/||/<> US

( PASSION vs./and/||/<> REASON/MIND )


- TÜZE ile/ve MATEMATİK

( LAW vs./and MATHEMATICS )


- TÜZE ve/||/<>/>/< USSALLIK


- TWİST ANGLE İLE MOİRÉ İLE MAGİC ANGLE ile/||/<> TWİSTRONİCS

( Açılı 2D malzeme heterostrüktürleri. )

( Formül: θ = 1.1° (magic) )


- TWİSTOR THEORY ile/||/<> SPİNOR ALANLARI

( Twistor theory karmaşık uzay-zaman geometrisiyken İLE spinor alanları Lorentz grubunun temsilidir )

( Formül: Z^A = (π^A İLE ω^{A′}) )


- TYPE I ERROR ile/||/<> TYPE II ERROR

( Type I α doğru H₀ reddi, Type II β yanlış H₀ kabulü. )

( Formül: False positive İLE false negative )


- TYPE I İLE TYPE IIA/IIB İLE HETEROTİC İLE M-THEORY ile/||/<> STRİNG KURAMLERİ

( Süpersicim kuramı versiyonları. )

( Formül: D = 10 (string) İLE 11 (M) )


- UBİQUİTİNATİON ile/||/<> SUMOYLATİON

( Ubiquitination protein bozunma sinyaliyken İLE SUMOylation protein fonksiyon modülasyonudur )

( Formül: Proteasom yolu )


- ÜÇ BOYUTLU ile/ve/değil/||/<>/> YEDİ BOYUTLU


- ÜÇ KÜRE ve/||/<>/> YEDİ KÜRE ve/||/<>/> ONBİR KÜRE


- ÜÇGEN:
180° ile/ve/||/<>/> 360° ile/ve/||/<>/> 540°


- ÜÇGEN İLE KARE İLE PENTAGON İLE HEXAGON ile/||/<> DÜZGÜN ÇOKGENLER

( Eşit kenar ve açılı şekiller. )

( Formül: (n-2)×180° toplam )


- ÜÇGEN ÜYELİK ile/||/<> YAMUK ÜYELİK

( Üçgen 3 parametre (a,b,c), yamuk 4 parametre (a,b,c,d) kullanır )


- ÜÇGEN ile/ve/=/||/<> DELTA


- ÜÇGEN ile PENROSE ÜÇGENİ

( ... ile )


- ÜÇGEN ile REULEAUX ÜÇGENİ

( )

( İlgili yazıyı okumak için burayı tıklayınız... )


- ÜÇGEN ile/değil SİVRİ


- ÜÇGENLER ile/ve/<> ÖZEL ÜÇGENLER

( ... İLE/VE/<> )

( ... İLE/VE/<> )


- ÜÇLÜLÜK:
ANA BÖLÜMLERDE ile/ve/||/<> ARA BÖLÜMLERDE


- ÜÇLÜ/LÜK ile/ve/||/<>/> BÜTÜN/LÜK/BÜTÜNSEL/LİK | TÜMEL/LİK


- ÜÇÜNCÜ HALİN OLANAKSIZLIĞI ile/||/<> ORTA DEĞER MANTIĞI

( Üçüncü halin olanaksızlığı A ya da değil-A doğrudur İLE orta değer mantığı üçüncü seçeneklere izin verir. Üçüncü hal yasası iki değerli mantık İLE orta değer mantığı çok değerli mantıktır. Aristoteles iki değerli İLE Łukasiewicz çok değerli mantık geliştirdi. )

( Jan Łukasiewicz tarafından 1920 yılında keşfedildi/formüle edildi. (1878-1956) (Ülke: Polonya) (Alan: Mantık, Felsefe) (Önemli katkıları: Çok değerli mantık, Polonya notasyonu, modal mantık, mantık tarihi çalışmaları) )


- ULTRAVİYOLE ile/||/<> IŞIN

( Ultraviyole ışınların keşfi )

( Johann Wilhelm Ritter tarafından 1801 yılında keşfedildi/formüle edildi. (1776-1810) (Ülke: Almanya) (Alan: Fizik) (Önemli katkıları: Ultraviyole ışınların keşfi) )


- ULUSLARARASI BEHÇET ÇALIŞMA GRUBU KRİTERLERİ ile/||/<> TÜRK DERMATOLOJİ DERNEĞİ KRİTERLERİ

( Uluslararası kriterler tekrarlayan oral ülser artı iki majör bulgu İLE Türk kriterleri daha geniş semptom spektrumu içerir. Uluslararası kriterler daha özgül İLE Türk kriterleri daha duyarlıdır. İki kriter seti de klinik tanı için kullanılır. )

( Hulusi Behçet tarafından 1937 yılında keşfedildi/formüle edildi. (1889-1948) (Ülke: Türkiye) (Alan: Dermatoloji, İmmünoloji) (Önemli katkıları: Behçet hastalığını 1937 yılında tanımladı. Üçlü semptom kompleksini (ağız yaraları, genital yaralar, göz iltihabı) bir hastalık olarak ortaya koydu. İsmini taşıyan ilk Türk doktor.) )


- UNBOUNDED OPERATOR ile/||/<> BOUNDED OPERATOR

( Unbounded domain dense, bounded her yerde tanımlı. )

( Formül: Dense domain İLE everywhere defined )


- UNİFORM İLE PİTTİNG İLE CREVİCE İLE GALVANİC ile/||/<> KOROZYON TÜRLERİ

( Metal bozunma mekanizmaları. )

( Formül: Fe → Fe²⁺ + 2e⁻ )


- UNİFORM SÜREKLİLİK ile/||/<> POİNTWİSE SÜREKLİLİK

( Uniform δ tüm noktalar için, pointwise her nokta ayrı. )

( Formül: Global δ İLE local δ )


- UNİTARY MATRİX ile/||/<> NORMAL MATRİX

( Unitary UU*=I, normal AA*=A*A. )

( Formül: Preserves inner product İLE commutes )


- UNİTARY OPERATOR ile/||/<> ISOMETRY

( Unitary TT*=T*T=I, isometry ||Tx||=||x||. )

( Formül: Bijective isometry İLE norm preserving )


- UNİVALENCE İLE HİGHER INDUCTİVE TYPES İLE CUBİCAL ile/||/<> HOTT

( Homotopi tip kuramı. )

( Formül: A ≃ B → A = B )


- URANÜS ile/||/<> GEZEGEN

( Uranüs gezegeninin keşfi )

( William Herschel tarafından 1781 yılında keşfedildi/formüle edildi. (1738-1822) (Ülke: Almanya-İngiltere) (Alan: Astronomi) (Önemli katkıları: Uranüs gezegeni, kızılötesi ışınlar) )


- ÜRETİCİ İLE BİRİNCİL TÜKETİCİ İLE İKİNCİL TÜKETİCİ İLE ÜÇÜNCÜL TÜKETİCİ İLE AYRIŞTIRICI İLE DÖNÜŞTÜRÜCÜ ile/||/<> BESİN ZİNCİRİ SEVİYELERİ

( Ekosistemdeki enerji akışının farklı trofik seviyeleri. )

( Formül: Enerji = 0.1 × Önceki Seviye )


- ÜRETİCİ ile/||/<> TÜKETİCİ

( Üretici fotosentez yapar İLE tüketici hazır besini tüketir )

( Formül: Bitkiler İLE hayvanlar )


- US/AKIL ile/ve/değil/||/<>/< BAĞLAM

( [not] RATIO vs./and/but/||/<>/< CONTEXT )


- US/AKIL ile/ve/||/<>/> BİLİM/İLİM


- ÜS- ile ÜS ile ÜS

( Üst sıfatının kısaltılmışı. Eklendiği sözcüğün, daha yukarı derecelisini anlatan, yeni sözcükler oluşturmaya yarayan ön ek. [Üsteğmen, üssubay vb.] İLE Bir kuvvete yükseltilmiş bir sayının üzerine yazılan ve kaçıncı kuvvete yükseltildiğini gösteren sayı. İLE Kök, asıl, temel, esas. | Bazı görevleri yürütebilmek amacıyla kurulan, özel yapıları, donatımları, işlikleri, onarım yerleri, servis alanları olan, sürekli ya da geçici olarak konaklanılan yer. | Harekatın yürütülebilmesi için gerekli birliklerin, her türlü gereçlerin tamamlandığı, donatıların toplandığı, dağıtıldığı bölge. )


- ÜS ile ÜSTEL

( ... İLE Üsü, 1 olan. )


- ÜSLÛP'TA:
BİREYSELLİĞİN YÜCELİĞİ ve GÜZELLİK SEVGİSİ


- ÜSSÜ[Ar. < USS] ile/||/<> ÜSSÜ[Ar. < USS] ile/||/<> ÜSTÜ[< ÜST]

( [matematikte] Bir sayının üstüne yazılan ve kendiyle kaç kez çarpıldığını gösteren sayı, kuvvet. [62 'de 2 üs, 6 ise taban] İLE/||/<> Esas. | Bazı görevleri yürütebilmek amacıyla kurulan, özel yapıları, donatımları, atölyeleri, onarım yerleri, hizmet alanları olan, sürekli ya da geçici olarak konaklanılan yer. | Bir askerî harekâtta, birliklerin gereksinim duyduğu her türlü gerecin toplandığı, dağıtıldığı bölge. İLE/||/<> Bir nesnenin ya da yerin, yukarı, göğe doğru olan yanı. )


- ÜST-AŞAĞI ile/||/<> ALT-YUKARI

( Üst-aşağı litografi aşındırma İLE alt-yukarı kendiliğinden düzenlenme. )

( Formül: Top-down İLE bottom-up )


- ÜSTEL FONKSİYON ile/||/<> LOJİSTİK FONKSİYON

( Üstel Fonksiyon ve Lojistik Fonksiyon arasındaki ilişki )


- ÜSTİNSAN ile/||/<> SON İNSAN

( Tanrı öldü tezi )

( Friedrich Nietzsche tarafından 1883 yılında keşfedildi/formüle edildi. (1844-1900) (Ülke: Almanya) (Alan: Felsefe) (Önemli katkıları: Üstinsan, güç istenci, nihilizm) )


- USTUVÂNE KÂİME ile/||/<> USTUVÂNE MÂİLE ile/||/<> USTUVÂNE MÜSTEDÎRA ile/||/<> USTUVÂNE MUDALLA

( Dik silindir. İLE/||/<> Eğik silindir. İLE/||/<> Dairesel silindir. İLE/||/<> Çokgen prizma. )


- UV-VİS İLE IR İLE NMR İLE MS ile/||/<> SPEKTROSKOPİ TEKNİKLERİ

( Dört temel spektroskopik analiz yöntemi. )

( Formül: E = hν = hc/λ )


- UV-VİS SPEKTROSKOPİ ile/||/<> IR SPEKTROSKOPİ

( UV-Vis elektronik geçiş π→π*, IR titreşim C-H, O-H. )

( Formül: 200-800nm İLE 4000-400cm⁻¹ )


- UV-VİS ile/||/<> IR

( UV-Vis elektronik geçiş İLE IR titreşim geçişidir )

( Formül: 200-800nm İLE 2.5-25μm )


- UYARI ile/ve/değil/||/<>/< ÇAĞRI


- ÜYELİK FONKSİYONU ile/||/<> KARAKTERİSTİK FONKSİYON

( Karakteristik fonksiyon 0 veya 1 değeri alır, üyelik fonksiyonu [0,1] aralığında sürekli değerler alabilir )

( Formül: μA: X → [0 ile1] )

( Lotfi A. Zadeh tarafından 1965 yılında keşfedildi/formüle edildi. (1921-2017) (Ülke: Azerbaycan/ABD) (Alan: Matematik, Bilgisayar) (Önemli katkıları: Bulanık mantık, bulanık kümeler) )


- UYGARLIK ve/||/<> ZEKÂ


- UYGUNLUK KURAMI (DOĞRULUK) ile/||/<> TUTARLILIK KURAMI

( Uygunluk kuramı doğruluk gerçeğe uygunluk İLE tutarlılık kuramı doğruluk iç tutarlılıktır. Uygunluk dış dünya ile uyum İLE tutarlılık sistem içi uyumdur. Uygunluk klasik İLE tutarlılık tutumlu yaklaşımdır. )


- UYUMLU/LUK ile/ve GÜZEL/LİK

( HARMONY/HARMONIOUSNESS vs./and BEAUTY )


- UZAM/DÜZLEM/HAYYİZ/VÜSAT[Ar.] ile VÜS'AT[Ar. < VÂSİ/VÂSİA]

( Belirli noktalar toplamı. İLE Geniş, engin, açık, enli, bol. )


- UZAY ile/ve/||/<> ALT UZAY


- UZAY ile FAZ UZAYI

( ... İLE Sonsuz boyutlu zaman ve nesne[nin yorumlanabilmesi]. )


- UZAY ile/||/<> FAZ UZAYI

( )

( Bilinmiyor tarafından keşfedildi/formüle edildi. )


- UZAY ile/||/<> MEKÂN

( )

( Bilinmiyor tarafından keşfedildi/formüle edildi. )


- UZAY ile/||/<> SİKİŞTİRMA UZAYİ

( )

( Bilinmiyor tarafından keşfedildi/formüle edildi. )


- UZAYZAMAN ile/||/<> MUTLAK UZAY VE ZAMAN

( Uzayzaman 4D birleşik, Newton mutlak ayrı uzay ve zamandır. )

( Formül: ds² = -c²dt² + dx² + dy² + dz² )

( Isaac Newton tarafından 1687 yılında keşfedildi/formüle edildi. )


- UZLAŞIM/SAL = İTİBAR/Î = CONVENTION/AL[İng.] = CONVENTION/NEL[Fr.] = KONVENTION/EL[Alm.] = CONVENTIO[Lat.] = CONVENCIÓN[İsp.]


- VAKUM ENERJİSİ ile/||/<> SIFIR NOKTA ENERJİSİ

( Vakum enerjisi boş uzayın kuantum dalgalanmalarıyken İLE sıfır nokta enerjisi harmonik osilatörün minimum enerjisidir )

( Formül: E_0 = ½ħω )


- VAKUOL ile/||/<> VEZİKÜL

( Vakuol büyük depo İLE vezikül küçük taşıyıcıdır )

( Formül: Depolama İLE transport )


- VALANS BANDI ile/||/<> İLETKENLİK BANDI

( Valans dolu elektronlar, iletkenlik boş ya da kısmen doludur. )

( Formül: HOMO İLE LUMO )


- VALANS ELEKTRON ile/||/<> İÇ ELEKTRON

( Valans dış kabuk, iç elektronlar içeridedir )

( Formül: Kimyasal bağ yapan İLE korumalı )


- VALANS İLE İLETİM İLE YASAK BANT ile/||/<> ENERJİ BANTLARI

( Katılarda elektron enerji seviyeleri. )

( Formül: Metal: E_g = 0 İLE Yalıtkan: E_g > 3 eV )


- VALENCE TAUTOMERİSM ile/||/<> REDOKS İZOMERİ

( Valence e⁻ metal-ligand kayması, redoks farklı oksidasyon. )

( Formül: Dinamik İLE statik )


- VAN DER WAALS KUVVETİ ile/||/<> HİDROJEN BAĞI

( vdW zayıf dipol ~meV, H-bağı güçlü yönelimli ~100meV. )

( Formül: Evrensel İLE spesifik )


- VAN"T HOFF DENKLEMİ ile/||/<> LE CHATELİER İLKESİ

( Van"t Hoff K(T) nicel, Le Chatelier nitel tahmin. )

( Formül: dlnK/dT = ΔH°/RT² )

( Jacobus Henricus van 't Hoff tarafından 1884 yılında keşfedildi/formüle edildi. )


- VAR İLE CVAR İLE STRES TEST ile/||/<> RİSK ÖLÇÜMLERİ

( Finansal risk değerlendirme yöntemleri. )

( Formül: VaR_α = F^(-1)(α) )


- VAR OLAN ile/ve/||/<> İŞARET EDİLEBİLİR OLAN


- VARGI <> SONUÇ | > ORTA


- VARİYETE/VARIETY[İng.] değil/yerine/= ÇEŞİTLİLİK


- VARLIK ile/||/<> HİÇLİK

( Varoluşçuluk )

( Søren Kierkegaard tarafından 1843 yılında keşfedildi/formüle edildi. (1813-1855) (Ülke: Danimarka) (Alan: Felsefe, Teoloji) (Önemli katkıları: Varoluşçuluk öncüsü) )


- VARLIK ile/||/<> ÖZGÜRLÜK

( Varoluş özden önce gelir )

( Jean-Paul Sartre tarafından 1943 yılında keşfedildi/formüle edildi. (1905-1980) (Ülke: Fransa) (Alan: Felsefe) (Önemli katkıları: Varoluşçuluk, özgürlük ve sorumluluk) )


- VARLIK ile SAYI/SI

( EXISTENCE vs. QUANTITY OF EXISTENCE )


- VAROLUŞ ve/||/<> ÖLÇÜ ve/||/<> FELSEFE ve/||/<> TÜZE ve/||/<> SANAT ve/||/<> SPOR ve/||/<> BÜTÜNLÜK ve/||/<> SUSABİLMEK ve/||/<> YOK/LUK

( Saygı gerek önce
Sonra ölçü
Sonra anlayış gerek
Sonra hak gözetmek
Özen ve duyarlılık gerek
Sürekli hareket gerek
Her an bütünlük
Çoğunlukla susabilmek
Herşeyin ölçütü yok(luk)

[En sonunda, Yaşam ve İnsan/Kişilik] )

( Üzerine düşünülebilecek ve konuşulabilecekler, düşünülmesi ve konuşulması gerekenler/öncelikliler... )


- VARSAYIM = FARAZİYE = HYPOTHESIS[İng.] = HYPOTHÉSE[Fr.] = HYPOTHESE[Alm.] = SUPPOSITIO[Lat.] = HYPOTHESIS[Yun.]


- VARSAYISAL değil VARSAYIMSAL


- VARYANS İLE STANDART SAPMA İLE ARALIK ile/||/<> YAYILIM ÖLÇÜLERİ

( Veri dağılım göstergeleri. )

( Formül: σ² = Σ(x-μ)²/n )


- VARYANS ile/||/<> ANALİZİ

( ANOVA (varyans analizi) yöntemi )

( Ronald Fisher tarafından 1918 yılında keşfedildi/formüle edildi. (1890-1962) (Ülke: İngiltere) (Alan: İstatistik, Genetik) (Önemli katkıları: Wright-Fisher modeli, istatistiksel genetik) )


- VARYANS ile/||/<> STANDART SAPMA

( Varyans karesel sapma İLE standart sapma karekökü )

( Formül: σ² = Σ(x-μ)²/n İLE σ = √(σ²) )


- VARYOLASYON (ÇİN) ile/||/<> AŞILAMA (JENNER)

( Çinliler 10. yüzyılda varyolasyon yaptı İLE Jenner 1796da modern aşıyı geliştirdi. )

( Song Hanedanlığı Hekimleri tarafından 1000 yılında keşfedildi/formüle edildi. )


- VASATÎ[Ar.] değil/yerine/= ORTALAMA


- VB İLE MO İLE DFT İLE QMC ile/||/<> KUANTUM KİMYA METODLARI

( Moleküler elektronik yapı kuramları. )

( Formül: E = ∫ψ*Hψ dτ )


- VCG İLE AUCTİON İLE MATCHİNG ile/||/<> MEKANİZMA TASARIMI

( Teşvik uyumlu sistemler. )

( Formül: pᵢ = bᵢ₊₁ (2nd price) )


- VE[v] ile VE/VEYA[^/v]


- VECTOR FİELD ile/||/<> SCALAR FİELD

( Vector field vektör her nokta İLE scalar field sayı her nokta. )

( Formül: Vector İLE scalar assignment )


- VEKTÖR UZAYI ile/||/<> AFİN UZAY

( Vektör orijin var toplama, afin nokta farkı vektör. )

( Formül: Origin İLE point differences )


- VEKTÖR YEĞİNLİK ŞİDDET ile/||/<> YÖN

( )

( William Rowan Hamilton tarafından 1843 yılında keşfedildi/formüle edildi. (1805-1865) (Ülke: İrlanda) (Alan: matematik) )


- VEKTÖR[İng. < VECTOR ][Fr. < VECTEUR] değil/yerine/= BİLEŞKE | YÖNEY | TAŞIYICI

( Doğrultusu, yönü, uzunluğu belirli olan ve bir ok imiyle gösterilen doğru çizgi. | Büyüklüğü ile yönü olan nicelik. | Enfeksiyon etkenini bir konaktan diğerine aktaran genellikle eklem bacaklı, omurgalı ya da omurgasız taşıyıcı dirimli. )


- VEKTOR ile/||/<> SKALER

( Vektörün yönü var, skalerin sadece büyüklüğü var )

( Formül: F⃗ İLE m )


- VEKTÖR ile/ve/değil/||/<>/< VEKTÖR UZAYI

( )

( Bir vektör, vektör uzayının öğesidir. )


- VERİTABANI ile/||/<> ALGORİTMA

( Veritabanı veri depolama İLE algoritma işlem yöntemi. )

( Formül: Storage İLE processing method )


- VERTEBRATA ile/||/<> İNVERTEBRATA

( Vertebrata omurga, invertebrata omurgasız. )

( Formül: Backbone İLE no backbone )


- VERTEX ALGEBRA ile/||/<> CONFORMAL FİELD THEORY

( Vertex algebra cebirsel conformal field theory yapısıyken İLE CFT fiziksel conformal field theory modelidir )

( Formül: Operator product expansion )


- VERTİCAL ANGLES ile/||/<> ADJACENT ANGLES

( Vertical karşılıklı eşit, adjacent yan yana. )

( Formül: Opposite equal İLE side by side )


- VEYA[v] ile VE/VEYA[^/v]


- VİNİL ile/||/<> ALLİL

( Vinil çift bağa bitişik İLE allil bir karbon ötededir )

( Formül: CH₂=CH- İLE CH₂=CH-CH₂- )


- VİRİAL KATSAYI ile/||/<> KOMPRESİBİLİTE

( Virial B,C gaz etkileşim, kompresibilite Z = PV/nRT. )

( Formül: B₂ İLE B₃ İLE Z )


- VİRTÜEL İŞ ile/||/<> GERÇEK İŞ

( Virtüel iş hayali yer değiştirme δW, gerçek iş fiziksel W = ∫F·ds. )

( Formül: δW = F·δr İLE W = ∫F·dr )


- VİSKOZ KUVVET ile/||/<> BASINÇ KUVVETİ

( Viskoz sürtünme kayma, basınç normal yüzeye diktir. )

( Formül: τ = μ(∂v/∂y) İLE P·A )


- VİSKOZİTE ile/||/<> YÜZEY GERİLİMİ

( Viskozite akışa direnç İLE yüzey gerilimi yüzey daralması )

( Formül: η (Pa·s) İLE γ (N/m) )


- VİTALİZM İLE MEKANİZM İLE DARWİNİZM İLE MOLEKÜLER ile/||/<> BİYOLOJİ TARİHSEL EVRİMİ

( Biyolojik düşüncenin evrimi. )

( Formül: Watson-Crick )

( Jacques Charles tarafından 1859 yılında keşfedildi/formüle edildi. (1809-1882) (Ülke: İngiltere) (Alan: Biyoloji) (Önemli katkıları: Evrim teorisi, doğal seçilim) )


- VİTAMİN İLE MİNERAL İLE KOFAKTÖR İLE KOENZİM ile/||/<> BİYOMOLEKÜL YARDIMCILARI

( Enzim aktivitesi için gerekli moleküller. )

( Formül: NAD⁺ İLE FAD İLE CoA )


- VİZYON[İng. VISION] değil/yerine/= GÖRÜŞ, GENİŞ ÖNGÖRÜ, GÖSTERİM


- VO2MAX İLE LACTATE İLE POWER ile/||/<> ATLETİK PERFORMANS

( Spor fizyolojisi parametreleri. )

( Formül: P = Force × Velocity )


- VON NEUMANN ile/||/<> MİMARİSİ

( Bilgisayar mimarisi, stored-program konsepti )

( John von Neumann tarafından 1945 yılında keşfedildi/formüle edildi. (1903-1957) (Ülke: Macaristan/ABD) (Alan: Matematik, Bilgisayar) (Önemli katkıları: Oyun teorisi, bilgisayar mimarisi) )


- VULKANİZASYON ile/||/<> DEPOLİMERİZASYON

( Vulkanizasyon S ile çapraz bağ İLE depolimerizasyon parçalanma. )

( Formül: Kauçuk sertleşme İLE bozunma )


- W BOZON İLE Z BOZON İLE HİGGS ile/||/<> ELEKTROZAYIF BOSOZLAR

( Zayıf kuvvet taşıyıcıları ve kütle kaynağı. )

( Formül: M_W = 80.4 GeV/c² )


- W/Z BOZONU ile/||/<> FOTON

( W/Z zayıf kuvvet masif ~80-90 GeV, foton kütlesiz. )

( Formül: Kısa menzil İLE sonsuz )


- WADE KURALLARI ile/||/<> ISOLOBAL ANALOJİ

( Wade boran kafes elektron, isolobal fragment benzerlik. )

( Formül: Closo/nido/arachno )


- WAGNER-MEERWEİN ile/||/<> PİNAKOL DÜZENLENMESİ

( W-M karbokasyon göçü, pinakol diol→keton. )

( Formül: H/R shift İLE -H₂O )


- WARİNG PROBLEMİ ile/||/<> PROUHET-TARRY-ESCOTT

( Waring k-inci kuvvet toplamı, PTE eşit kuvvet toplamları. )

( Formül: Power representation İLE equal sums )


- WATER SPLİTTİNG İLE N2 REDUCTİON İLE CO2 TO FUEL ile/||/<> ELEKTROKİMYASAL DÖNÜŞÜM

( Sürdürülebilir enerji reaksiyonları. )

( Formül: 2H₂O → 2H₂ + O₂ )


- WEAK CONVERGENCE ile/||/<> NORM CONVERGENCE

( Weak ⟨xₙ,f⟩→⟨x,f⟩, norm ||xₙ-x||→0. )

( Formül: Functional convergence İLE norm convergence )


- WEAK CONVERGENCE ile/||/<> STRONG CONVERGENCE

( Weak distribution yakınsama, strong almost sure. )

( Formül: Distribution İLE pointwise )


- WEAK TOPOLOGY ile/||/<> STRONG TOPOLOGY

( Weak linear functional, strong norm topolojisi. )

( Formül: Functional İLE norm topology )


- WEİERSTRASS FACTORİZATİON ile/||/<> HADAMARD FACTORİZATİON

( Weierstrass entire fonksiyon, Hadamard sonlu dereceli. )

( Formül: General entire İLE finite order )


- WEİERSTRASS P ile/||/<> JACOBİ ELLİPTİC

( Weierstrass ℘ genel elliptic, Jacobi sn,cn,dn özel. )

( Formül: General elliptic İLE special cases )


- WERNER İLE CRYSTAL FİELD İLE LİGAND FİELD İLE MO ile/||/<> KOORDİNASYON KURAMLERİ

( Metal kompleks bağlanma modelleri. )

( Formül: Δo = 10Dq )


- WERNER İLE JØRGENSEN İLE SİDGWİCK ile/||/<> KOORDİNASYON KURAMLERİ

( Kompleks bileşik kuramlarınin gelişimi. )

( Formül: CN = 2-12 mümkün )


- WERNİCKE İLE BROCA İLE HİPPOKAMPUS ile/||/<> BEYİN BÖLGELERİ

( Özelleşmiş beyin alanları. )

( Formül: Sol hemisfer (dil) )


- WESTERN BLOT ile/||/<> NORTHERN BLOT

( Western protein, Northern RNA tespiti )

( Formül: SDS-PAGE→transfer→antikor (Western) İLE RNA jel→transfer→prob (Northern) )


- WEYL FERMİYON ile/||/<> DİRAC FERMİYON

( Weyl fermiyon kütlesiz ve tek kirallıkken İLE Dirac fermiyon kütleli ve çift kiraldir )

( Formül: m = 0 İLE P_L/R )

( Paul Dirac tarafından 1928 yılında keşfedildi/formüle edildi. )


- WİENER İLE HOSOYA İLE RANDİĆ ile/||/<> MOLEKÜLER TOPOLOJİ İNDEKSLERİ

( Molekül yapısının sayısal tanımlayıcıları. )

( Formül: W = ΣΣd(i ilej) )


- WİENER-HOPF ile/||/<> HİLBERT TRANSFORM

( W-H faktorizasyon, Hilbert singular integral. )

( Formül: Factorization İLE singular integral )


- WİLCOXON ile/||/<> TESTİ

( Wilcoxon işaretli sıra testi )

( Frank Wilcoxon tarafından 1945 yılında keşfedildi/formüle edildi. (1892-1965) (Ülke: İrlanda-ABD) (Alan: İstatistik) (Önemli katkıları: Wilcoxon testleri, parametrik olmayan istatistik) )


- WIMP İLE AXİON İLE STERİLE NEUTRİNO ile/||/<> KARANLIK MADDE ADAYLARI

( Görünmez madde için kuramk adaylar. )

( Formül: Ωdm = 0.27 )


- WIMP İLE MACHO İLE AXİON ile/||/<> KARANLIK MADDE ADAYLARI

( Karanlık madde parçacık kuramları. )

( Formül: Ω_DM ≈ 0.27 )


- WİTTİG İLE GRUBBS İLE SONOGASHİRA ile/||/<> NOBEL ÖDÜLLÜ REAKSİYONLAR

( Organik sentezde çığır açan reaksiyonlar. )

( Formül: Ph₃P=CHR )


- WİTTİG REAKSİYONU ile/||/<> MCMURRY REAKSİYONU

( Wittig fosfor ilid alken, McMurry Ti ile keton coupling. )

( Formül: Ph₃P=CHR İLE TiCl₃ )


- WKB İLE BORN İLE HARTREE-FOCK ile/||/<> YAKLAŞIM YÖNTEMLERİ

( Kuantum problemlerinin çözümü için yaklaşımlar. )

( Formül: ψ ≈ Ae^(iS/ℏ) )


- WKB YAKLAŞIMI ile/||/<> BORN YAKLAŞIMI

( WKB yarı klasik dalga, Born saçılma pertürbasyonu. )

( Formül: ψ ~ e^(iS/ħ) İLE f(θ) )


- WLF DENKLEMİ ile/||/<> ARRHENİUS

( WLF Tg yakın viskozite, Arrhenius yüksek T. )

( Formül: Free volume İLE aktivasyon )


- WOLFF-KİSHNER ile/||/<> MOZİNGO İNDİRGENMESİ

( W-K hidrazin karbonil→CH₂, Mozingo Raney-Ni tiyol. )

( Formül: N₂H₄/KOH İLE H₂/Ni )


- WORMHOLE ile/||/<> BLACK HOLE

( Wormhole uzay-zamanı birleştiren köprüyken İLE black hole tek yönlü event horizon yapısıdır )

( Formül: Einstein-Rosen bridge )


- WRİGHT-FİSHER İLE MORAN İLE COALESCENT ile/||/<> POPÜLASYON GENETİĞİ

( Genetik drift ve evrim modelleri. )

( Formül: p(t+1) = Binomial(2N İLE p(t))/2N )


- X-BAĞLI ile/||/<> OTOZOMAL

( X-bağlı cinsiyet kromozomu İLE otozomal vücut. )

( Formül: Sex-linked İLE autosomal )


- X-IŞINI KRİSTALOGRAFİ ile/||/<> NMR SPEKTROSKOPİ

( X-ışını kristal protein yapısı, NMR çözelti dinamiği )

( Formül: Bragg yasası İLE Larmor frekansı )


- X-IŞINI ile/||/<> KRİSTALOGRAFİ

( X-ışınlarının kristal yapı analizinde kullanımı )

( William Henry Bragg tarafından 1913 yılında keşfedildi/formüle edildi. (1862-1942) (Ülke: İngiltere) (Alan: fizik) (Önemli katkıları: X-ışını kristalografisi, Bragg yasası, kristal yapı analizi) (Nobel: 1915) )


- X-RAY İLE CT İLE MRI İLE PET ile/||/<> TIBBİ GÖRÜNTÜLEME

( Medikal görüntüleme teknikleri. )

( Formül: T1 İLE T2 weighted (MRI) )


- X-RAY KRİSTALOGRAFİ ile/||/<> CRYO-EM

( X-ray kristal yapı, cryo-EM donmuş yapı. )

( Formül: Crystal İLE frozen structure )


- X-RAY KRİSTALOGRAFİ ile/||/<> NMR SPEKTROSKOPİ

( X-ray kristal statik yapı, NMR çözelti dinamik. )

( Formül: Bragg kırınım İLE spin )


- X ile/||/<> IŞINI

( X-ışınlarının keşfi )

( Wilhelm Röntgen tarafından 1895 yılında keşfedildi/formüle edildi. (1845-1923) (Ülke: Almanya) (Alan: Fizik) (Önemli katkıları: X ışınlarının keşfi) (Nobel: 1901) )


- XNA İLE EXPANDED GENETİC CODE İLE SYNTHETİC CELL ile/||/<> YAPAY YAŞAM

( Doğal olmayan biyolojik sistemler. )

( Formül: ATGC → ATGCXY )


- XRD ile/||/<> XPS

( XRD kristal yapı Bragg İLE XPS yüzey element oksidasyon. )

( Formül: Bulk İLE yüzey )


- Y ile Y ile y

( Türk abecesinin yirmisekizinci harfi. Sesbilim bakımından, öndamak ünsüzlerinin ötümlüsüdür. İLE İtriyum'un simgesi. İLE Bilinmeyen, ikinci niceliği gösterir. )


- [ya] YENİLECEĞİZ değil/yerine/ya da/>< YENİLENECEĞİZ


- YAKÎN:
KESİN/LİK ile/ve/değil YAKLAŞIK/LIK


- YAKÎN ile/ve BURHAN


- YAKINSAK MERCEK ile/||/<> IRAKSAK MERCEK

( Yakınsak toplar, ıraksak dağıtır )

( Formül: f>0 İLE f<0 )


- YAKINSAK SERİ ile/||/<> IRAKSAK SERİ

( Yakınsak seri sonlu limite gider, ıraksak seri sonsuza gider )

( Formül: lim S_n = L (yakınsak) İLE lim S_n = ∞ (ıraksak) )


- YAKINSAK ile/||/<> IRAKSAK

( Yakınsak limite gider, ıraksak sonsuza gider )

( Formül: Converge İLE diverge )


- YAKIŞIKLI ile GÜZEL

( Baylar için kullanılır. İLE Bayanlar için kullanılır. Yüz güzelliği için özel bir sözcük vardır["Sabâhat"]. [Nadiren erkekler için de kullanılıyor.] ( Öz Türkçe'de "Göz-el"dir. Göze hitap eden. Zamanla "Güzel"e dönüşmüştür. )

( HANDSOME vs. BEAUTIFUL )


- YAKLAŞIK DEĞER ile TAM DEĞER


- YAKLAŞIK/LIK ile/ve/değil/yerine/||/<>/< (YÜKSEK/DÜŞÜK) OLASILIK (İLE)

( [not] APPROXIMATE/LY vs./and/but/||/<>/< PROBABILITY
PROBABILITY instead of APPROXIMATE/LY )


- YALANCI PARADOKSU ile/||/<> DOĞRULUK PARADOKSU

( Yalancı paradoksu "Bu tümce yanlıştır" önermesi İLE doğruluk paradoksu öz-göndergeli tümcelerin paradoksudur. Yalancı paradoksu doğruysa yanlış, yanlışsa doğru İLE bu klasik mantık için sorun yaratır. Tarski doğruluğun meta-dilde tanımlanması gerektiğini gösterdi. )

( Alfred Tarski tarafından 1936 yılında keşfedildi/formüle edildi. (1901-1983) (Ülke: Polonya/ABD) (Alan: Matematik, Mantık) (Önemli katkıları: Semantik doğruluk teorisi, model teorisi, biçimsel dillerde doğruluk tanımı) )


- YALIN DÜŞÜNCE ve/||/<>/> SEZGİ ve/||/<>/> TASARIM ve/||/<>/> KAVRAM


- YALIN/LIK ve/<> GÜZEL/LİK

( SIMPLE/SIMPLICITY and BEAUTY )


- | YALIN VE DOLAYSIZ ve/||/<> AYRIM VE DOLAYLI BİRLİK |
ve/||/<>
BUNLARIN BİRLİKTELİĞİ


- YAMUK ile/değil/yerine/>< DÜZGÜN OLMAYAN


- YANAY >< YATAY

( Bir nesnenin, düşey kesiti. | Katmanları gösteren kesit. >< ... )


- YANILMAZ/LIK ile/ve/değil/yerine/||/<>/< YETERLİ/LİK


- YANLIŞ = HATALI = WRONG[İng.] = FAUX[Fr.] = FALSCH[Alm.] = FALSUS[Lat.] = INJURIA[İsp.]


- YANLIŞLANABİLİRLİK ile/||/<> DOĞRULAMA

( Bilimsel yöntem )

( Karl Popper tarafından 1934 yılında keşfedildi/formüle edildi. (1902-1994) (Ülke: Avusturya-İngiltere) (Alan: Bilim Felsefesi) (Önemli katkıları: Yanlışlanabilirlik ilkesi) )


- YANMA ile/||/<> PASLANMA

( Yanma hızlı oksidasyon İLE paslanma yavaş oksidasyon )

( Formül: C + O₂ → CO₂ (yanma) İLE 4Fe + 3O₂ → 2Fe₂O₃ (pas) )


- YANSIMA ile/||/<> KIRILMA

( Yansıma geri dönüş İLE kırılma ortam değişiminde yön değişimidir )

( Formül: θi=θr İLE n₁sinθ₁=n₂sinθ₂ )


- YANSITMA ile/ve/||/<> TEMSİL ETME


- YAPAY SEÇİLİM ile/||/<> CİNSEL SEÇİLİM

( Yapay seçilim insan yönlendirmeli İLE cinsel seçilim eş seçimi )

( Formül: Islah (yapay) İLE sekonder cinsel karakterler (cinsel) )


- YAPAY ZEKA ile/||/<> İNSAN ZEKASI

( Makine bilinci )

( Various tarafından 2010 yılında keşfedildi/formüle edildi. (Ülke: Bilinmiyor) )

Bugün[21 Ekim 2025]
itibarı ile 4.119 başlık/FaRk ile birlikte,
4.119 katkı[bilgi/açıklama] yer almaktadır.
(17/18)