ÖNCELİKLİLER (PRIORITIES)▼
İLK
AN
NOKTA
HAREKET
ADIM
HERŞEY
FARKINDALIK
AYDINLANMA
BİLİNMESİ GEREKEN: KENDİN!
DOĞUM
YARATIM
KEŞİF
BULUŞ
KUTLAMA
KORKU (ANI)
İŞARET
ARMAĞAN
GÜLÜCÜK
SELÂM
BAKIŞ
GÖRÜŞ
TANIŞMA
SOHBET
KONUŞMA
( Topluluk önünde/karşısında. )
SÖZ
YAZI
KİTAP
DENEME/LER
ESER
ARKADAŞ/LIK
DOST/LUK
KÜSKÜNLÜK
ÖNEMSENMEME
OKUL
DERS
ÖĞRETMEN
SINIF
SIRA ARKADAŞI
OKUMA-YAZMA
KOPYA (ÇEKME)
OKULDAN/DERSTEN KAÇMA
ADIM
ATLAMA
KAYAK
UÇURTMA
UÇAK
UÇUŞ
DİREKSİYON
DIŞARIDA YATMA/UYUMA
YOLCULUK
EVDE YALNIZ KALMA
EV
İŞ
BÜYÜK RİSK
PARASIZLIK
PARA (KAZANMA)
MAAŞ
HESAP
MÜŞTERİ
SİPARİŞ
SATIŞ
TİYATRO
OPERA
SİNEMA
DANS
YEMEK
AŞK/SEVDA
İLİŞKİ
ÖPÜCÜK
DOKUNUŞ
MASTÜRBASYON
PORNO
SEVİŞME
BİRLİKTELİK
"GECE"
KAZA
HÜSRAN
PİŞMANLIK
CEZA
ACI BİBER
DIŞARI ÇIKAMAMA
TELEVİZYON İZLEYEMEME
İÇKİ
SARHOŞLUK
BÜYÜK KAYIP
KAZIK
DOLANDIRILMA
ALDATILMA
KAVGA
TOKAT
DAYAK
ARABAYA/KAMYONETE TAKILMA
TÜY/KIL
( AYVA TÜYÜ: İlk çıkan tüyler. )
KOL ve RAHİM NAKLİ
( Akdeniz Üniversitesi'nde. )
MİLAD'LAR
BULUŞLAR
ANTLAŞMA
( Kadeş Antlaşması )
PATENTLER
SU SAATİ: M.Ö. 1397
MAASTRICHT SÜRÜNGENİ - 1780
URANÜS'ÜN KEŞFİ - 1781
İLK PİL (VOLTA) - 1799
JAMES JOULE - 1818
BİRİNCİ[1.] ile/ve/değil İLK
BİNYIL'LARDA
60'LARDA
70'LERDE
80'LERDE
90'LARDA
KÂNUN
( Yılın ilk ve son ayları. )
HAMAMNÂME
( DELİ BİRÂDER - GAZÂLÎ )
( Hamamları, hamam eğlencelerini ve hamamdaki güzelleri betimlemek üzere yazılan manzum yapıt. )
ŞEHİR
( URUK )
( İlk şehir. İlk kez sur inşa edilen şehir. )
HACC
( APOLLON TAPINAĞI )
İSTANBUL'UN İLKLERİ
SEMTİ
( SARAÇHANE )
CADDESİ
( MESE YOLU )
SARAY
( ÇİNİLİ KÖŞK )
( Ayasofya Müzesi'ndedir. [Fatih Sultan Mehmet dönemindendir] )
MÜZE
( AYA İRİNİ [1846][AHMED FETHİ PAŞA], MÜZE-İ HÜMAYUN[ALİ PAŞA] [1869] [1875'te, Çinili Köşk'te halka açılmıştır.] )
( Tarihte ilk müze M.Ö. III. yüzyılda, İskenderiye'de kurulmuştur. )
ELEKTRİK FABRİKASI
( EYÜP'te [1908] )
TİCARET ODASI BİNASI
( Galata Derneği'nin bulunduğu bina. [Galata Sokak, No.21] )
MODERN ÇOCUK HASTAHANESİ
( ŞİŞLİ ETFAL )
MODERN HASTAHANELERİN İLK ÖRNEKLERİ:
İSTANBUL, SİVAS, URFA, KAYSERİ'DE
( BASILIAS [KAPADOKYA][369 yılında] )
( BATIDA: 400 yılında [Fabiola tarafından] )
CAMİ/LER:
* YERALTI CAMİİ
* ARAP CAMİİ
YAPI: FATİH CAMİİ
( Fatih Sultan Mehmet'in İstanbul'da yaptırdığı ilk yapıdır. [Günümüzdeki, yandığı için ikinci kez inşa edilmiş olanıdır. Sadece kapı ve şadırvan, Fatih Sultan Mehmet döneminden kalmadır.] )
DENİZ FENERİ
( AHIRKAPI - 1700'LERDE! )
YANGIN KULELERİ:
* GALATA [XIV. yy.da, Ceneviz'liler tarafından]
* BAYEZİD [XVIII. yy., Balyan Efendi]
( Kule olarak inşa edilmemiştir. Osmanlı Topu'nun dikilmişidir. )
GÜNEŞ SAATİ: DİKİLİTAŞ
[ Hiyerogliflerin bulunduğu ] ( Sultanahmet - At Meydanı )
( Uc kısmının yamukluğu bu işlevinden dolayıdır. )
BOĞAZDA İLK SEFER [DENİZ YOLCU TAŞIMACILIĞINDA]: BALABAN İSKELESİ - KABATAŞ İSKELESİ arasında
OSMANLI SARAYI: BEY SARAYI
( BURSA )
OSMANLI MEZARLIĞI: ANADOLU HİSARI'nda
DENİZALTI (MODELİ)
( III. Ahmed'in oğlunun sünnetinde, timsah şeklinde, Haliç'te yüzdürülmüştür. )
( Tersane baş mühendisi İbrahim Bey tarafından yapılmıştır. )
( bkz. TOPKAPI SARAYI SURNAMELERİ )
DENİZALTI/LARI:
* ULUÇ ALİ BEY (Rahmi Koç Sanayi Müzesi'ndeki)
* 18 MART (Gölcük askeri tersanesinde inşa edilmiştir!)
* Amerika'da, bir iç denizde yüzdürülen.
SES DUVARINI GEÇEN İLK UÇAK VE PİLOT: BELL XI - CHUCK YEAGER [1947]
TELGRAF
( FRANSIZ GEMİSİ GELDİ Mİ? AVRUPA'DAN NE HABER? )
TİYATRO VE OPERA
( SULTAN ABDÜLMECİD - YILDIZ SARAYI'NDA - 1843 )
BEŞİĞİ YAPAN KİŞİ: ASSISI'Lİ AZİZ FRANCIS
[1223] [Greccio üstlerinde yükselen tepelerdeki bir mağarada.]
İLKLERİN KİTABI
( TREVOR HOMER - PEGASUS YAY. )
İNSAN'DA...
BEN DE SİZDENİM ve/> BENİM GİBİ/DURUMUMDA OLAN BAŞKA BİRİ DAHA VAR MI?
( Çok sıradışı/uzak bir ortamda/bölgede/durumda, insanın ilk düşündükleri. )
BEBEĞİNİZİN İLK YILI
( STEVEN P. SHELOV, ROBERT E. HANNEMANN - KALEMUS YAY. )
- I ve/ B
( İçeriden çıkmaya başlayan ilk harf. VE İçeriden en son çıkan/çıkacak harf. )
UZAYA ÇIKAN İNSAN/LAR:
* YURİ GAGARIN [1961]
* NEIL ARMSTRONG [16 Temmuz 1969, Apollo 11]
İLK MUTASAVVIFLAR (KİTABI)
( FUAD KÖPRÜLÜ )
BAYTAR, VETERİNER
( MEREH RUKA [Vezir][Mısır'da] )
( SAKKARA(MISIR): İlk Veterinerlik çalışmalarının yapıldığı yer. )
HAKKINDA KİTAP YAZILAN PADİŞAH: I. AHMED
ŞAMPOLYON
( 1822 yılında, hiyeroglifleri başarılı bir şekilde çözen kişi. [1790-1832] )
ŞEYHÜLİSLÂM
( Celâlzade Hızır Bey'dir. [Fatih Sultan Mehmet döneminde] )
İLK SÛRE
( FÂTİHÂ )
MEREC-EL-BAHREYN[iki denizin buluştuğu yer]
( Mevlânâ Celâleddîn Rûmî ile Şemsettin Tebrîzî'nin, Konya'da ilk olarak görüştükleri yer. )
HAYVANLAR'DA...
UZAYA ÇIKAN HAYVAN/LAR
* MEYVE SİNEĞİ
* YOSUN
* MAYMUN
* KÖPEK[Rusların tercihi]
UZAYA ÇIKAN MAYMUN: ALBERT II [1949'da 134 km.]
( Albert I 1948'de 100 km.'ye ulaşamadan boğularak ölmüştür. )
( Uzaya çıkıp da dönebilen ilk maymun [11 fareyle birlikte] Albert VI'dır. [1951][Dönüşünden iki saat sonra ölmüştür.]
( Sincabımsı maymun Baker, 1959'daki çıkış ve dönüşünden sonra 25 yıl yaşamıştır. )
UZAYA ÇIKAN KÖPEK: LAIKA [Sputnik II, 1957]
[ Uçuş sırasındaki sıcaklık stresinden dolayı ölmüştür. ]
AN
NOKTA
HAREKET
ADIM
HERŞEY
FARKINDALIK
AYDINLANMA
BİLİNMESİ GEREKEN: KENDİN!
DOĞUM
YARATIM
KEŞİF
BULUŞ
KUTLAMA
KORKU (ANI)
İŞARET
ARMAĞAN
GÜLÜCÜK
SELÂM
BAKIŞ
GÖRÜŞ
TANIŞMA
SOHBET
KONUŞMA
( Topluluk önünde/karşısında. )
SÖZ
YAZI
KİTAP
DENEME/LER
ESER
ARKADAŞ/LIK
DOST/LUK
KÜSKÜNLÜK
ÖNEMSENMEME
OKUL
DERS
ÖĞRETMEN
SINIF
SIRA ARKADAŞI
OKUMA-YAZMA
KOPYA (ÇEKME)
OKULDAN/DERSTEN KAÇMA
ADIM
ATLAMA
KAYAK
UÇURTMA
UÇAK
UÇUŞ
DİREKSİYON
DIŞARIDA YATMA/UYUMA
YOLCULUK
EVDE YALNIZ KALMA
EV
İŞ
BÜYÜK RİSK
PARASIZLIK
PARA (KAZANMA)
MAAŞ
HESAP
MÜŞTERİ
SİPARİŞ
SATIŞ
TİYATRO
OPERA
SİNEMA
DANS
YEMEK
AŞK/SEVDA
İLİŞKİ
ÖPÜCÜK
DOKUNUŞ
MASTÜRBASYON
PORNO
SEVİŞME
BİRLİKTELİK
"GECE"
KAZA
HÜSRAN
PİŞMANLIK
CEZA
ACI BİBER
DIŞARI ÇIKAMAMA
TELEVİZYON İZLEYEMEME
İÇKİ
SARHOŞLUK
BÜYÜK KAYIP
KAZIK
DOLANDIRILMA
ALDATILMA
KAVGA
TOKAT
DAYAK
ARABAYA/KAMYONETE TAKILMA
TÜY/KIL
( AYVA TÜYÜ: İlk çıkan tüyler. )
KOL ve RAHİM NAKLİ
( Akdeniz Üniversitesi'nde. )
MİLAD'LAR
BULUŞLAR
ANTLAŞMA
( Kadeş Antlaşması )
PATENTLER
SU SAATİ: M.Ö. 1397
MAASTRICHT SÜRÜNGENİ - 1780
URANÜS'ÜN KEŞFİ - 1781
İLK PİL (VOLTA) - 1799
JAMES JOULE - 1818
BİRİNCİ[1.] ile/ve/değil İLK
BİNYIL'LARDA
60'LARDA
70'LERDE
80'LERDE
90'LARDA
KÂNUN
( Yılın ilk ve son ayları. )
HAMAMNÂME
( DELİ BİRÂDER - GAZÂLÎ )
( Hamamları, hamam eğlencelerini ve hamamdaki güzelleri betimlemek üzere yazılan manzum yapıt. )
ŞEHİR
( URUK )
( İlk şehir. İlk kez sur inşa edilen şehir. )
HACC
( APOLLON TAPINAĞI )
İSTANBUL'UN İLKLERİ
SEMTİ
( SARAÇHANE )
CADDESİ
( MESE YOLU )
SARAY
( ÇİNİLİ KÖŞK )
( Ayasofya Müzesi'ndedir. [Fatih Sultan Mehmet dönemindendir] )
MÜZE
( AYA İRİNİ [1846][AHMED FETHİ PAŞA], MÜZE-İ HÜMAYUN[ALİ PAŞA] [1869] [1875'te, Çinili Köşk'te halka açılmıştır.] )
( Tarihte ilk müze M.Ö. III. yüzyılda, İskenderiye'de kurulmuştur. )
ELEKTRİK FABRİKASI
( EYÜP'te [1908] )
TİCARET ODASI BİNASI
( Galata Derneği'nin bulunduğu bina. [Galata Sokak, No.21] )
MODERN ÇOCUK HASTAHANESİ
( ŞİŞLİ ETFAL )
MODERN HASTAHANELERİN İLK ÖRNEKLERİ:
İSTANBUL, SİVAS, URFA, KAYSERİ'DE
( BASILIAS [KAPADOKYA][369 yılında] )
( BATIDA: 400 yılında [Fabiola tarafından] )
CAMİ/LER:
* YERALTI CAMİİ
* ARAP CAMİİ
YAPI: FATİH CAMİİ
( Fatih Sultan Mehmet'in İstanbul'da yaptırdığı ilk yapıdır. [Günümüzdeki, yandığı için ikinci kez inşa edilmiş olanıdır. Sadece kapı ve şadırvan, Fatih Sultan Mehmet döneminden kalmadır.] )
DENİZ FENERİ
( AHIRKAPI - 1700'LERDE! )
YANGIN KULELERİ:
* GALATA [XIV. yy.da, Ceneviz'liler tarafından]
* BAYEZİD [XVIII. yy., Balyan Efendi]
( Kule olarak inşa edilmemiştir. Osmanlı Topu'nun dikilmişidir. )
GÜNEŞ SAATİ: DİKİLİTAŞ
[ Hiyerogliflerin bulunduğu ] ( Sultanahmet - At Meydanı )
( Uc kısmının yamukluğu bu işlevinden dolayıdır. )
BOĞAZDA İLK SEFER [DENİZ YOLCU TAŞIMACILIĞINDA]: BALABAN İSKELESİ - KABATAŞ İSKELESİ arasında
OSMANLI SARAYI: BEY SARAYI
( BURSA )
OSMANLI MEZARLIĞI: ANADOLU HİSARI'nda
DENİZALTI (MODELİ)
( III. Ahmed'in oğlunun sünnetinde, timsah şeklinde, Haliç'te yüzdürülmüştür. )
( Tersane baş mühendisi İbrahim Bey tarafından yapılmıştır. )
( bkz. TOPKAPI SARAYI SURNAMELERİ )
DENİZALTI/LARI:
* ULUÇ ALİ BEY (Rahmi Koç Sanayi Müzesi'ndeki)
* 18 MART (Gölcük askeri tersanesinde inşa edilmiştir!)
* Amerika'da, bir iç denizde yüzdürülen.
SES DUVARINI GEÇEN İLK UÇAK VE PİLOT: BELL XI - CHUCK YEAGER [1947]
TELGRAF
( FRANSIZ GEMİSİ GELDİ Mİ? AVRUPA'DAN NE HABER? )
TİYATRO VE OPERA
( SULTAN ABDÜLMECİD - YILDIZ SARAYI'NDA - 1843 )
BEŞİĞİ YAPAN KİŞİ: ASSISI'Lİ AZİZ FRANCIS
[1223] [Greccio üstlerinde yükselen tepelerdeki bir mağarada.]
İLKLERİN KİTABI
( TREVOR HOMER - PEGASUS YAY. )
İNSAN'DA...
BEN DE SİZDENİM ve/> BENİM GİBİ/DURUMUMDA OLAN BAŞKA BİRİ DAHA VAR MI?
( Çok sıradışı/uzak bir ortamda/bölgede/durumda, insanın ilk düşündükleri. )
BEBEĞİNİZİN İLK YILI
( STEVEN P. SHELOV, ROBERT E. HANNEMANN - KALEMUS YAY. )
- I ve/ B
( İçeriden çıkmaya başlayan ilk harf. VE İçeriden en son çıkan/çıkacak harf. )
UZAYA ÇIKAN İNSAN/LAR:
* YURİ GAGARIN [1961]
* NEIL ARMSTRONG [16 Temmuz 1969, Apollo 11]
İLK MUTASAVVIFLAR (KİTABI)
( FUAD KÖPRÜLÜ )
BAYTAR, VETERİNER
( MEREH RUKA [Vezir][Mısır'da] )
( SAKKARA(MISIR): İlk Veterinerlik çalışmalarının yapıldığı yer. )
HAKKINDA KİTAP YAZILAN PADİŞAH: I. AHMED
ŞAMPOLYON
( 1822 yılında, hiyeroglifleri başarılı bir şekilde çözen kişi. [1790-1832] )
ŞEYHÜLİSLÂM
( Celâlzade Hızır Bey'dir. [Fatih Sultan Mehmet döneminde] )
İLK SÛRE
( FÂTİHÂ )
MEREC-EL-BAHREYN[iki denizin buluştuğu yer]
( Mevlânâ Celâleddîn Rûmî ile Şemsettin Tebrîzî'nin, Konya'da ilk olarak görüştükleri yer. )
HAYVANLAR'DA...
UZAYA ÇIKAN HAYVAN/LAR
* MEYVE SİNEĞİ
* YOSUN
* MAYMUN
* KÖPEK[Rusların tercihi]
UZAYA ÇIKAN MAYMUN: ALBERT II [1949'da 134 km.]
( Albert I 1948'de 100 km.'ye ulaşamadan boğularak ölmüştür. )
( Uzaya çıkıp da dönebilen ilk maymun [11 fareyle birlikte] Albert VI'dır. [1951][Dönüşünden iki saat sonra ölmüştür.]
( Sincabımsı maymun Baker, 1959'daki çıkış ve dönüşünden sonra 25 yıl yaşamıştır. )
UZAYA ÇIKAN KÖPEK: LAIKA [Sputnik II, 1957]
[ Uçuş sırasındaki sıcaklık stresinden dolayı ölmüştür. ]